Foto: PKCG

Na sjednici Odbora udruženja turizma i ugostiteljstva Privredne komore (PKCG), koja je vođena online, saopšteno je da je za ublažavanje negativnih posljedica uzrokovanih pojavom koronavirusa i što brži nastavak privrednih aktivnosti u turizmu i ugostiteljstvo potrebno preduzeti niz mjera.

“Turistički sektor se prvi suočio sa posljedicama pandemije i bio je aktivno uključen u izradu smjernica i preporuka Instituta za javno zdravlje Crne Gore (IJZ). Poštovanjem preporuka IJZ stvaraju se uslovi kontrolisanog prostora sa minimalnim mogućnostima zaraze, čime se djelatnost ugostitelja uvodi u niže rizičnu grupu”, navodi se u saopštenju PKCG.

Na sjednici je saopšteno da je u slučaju zatvaranja djelatnosti u komunikaciji sa nadležnim institucijama potrebno stvoriti uslove za održivost ugostiteljskih djelatnosti koje su zatvorene zbog pogoršanja epidemiološke situacije kao što su subvencije u iznosu od 100 odsto bruto minimalne zarade za mjesece u kojima je ugostiteljima zabranjena djelatnost.

“Neki od uslova su i oslobađanje od naknade za korisćenje terasa, ostalih lokalnih naknada i taksi, kao i poreza na nepokretnost za mjesece u kojima je ugostiteljima zabranjena djelatnost”, rekli su iz PKCG.

Članovi Odbora su, ukazujući na činjenicu da je turizam privredna grana koja ima veliki potencijal, stvara dodatne mogućnosti za povećanje zaposlenosti, rast bruto domaćeg proizvoda (BDP) i snažno utiče na srodne privredne delatnosti, kazali da je prilikom sastavljanja nove vlade neophodno formiranje Ministarstva turizma u cilju najoptimalnijeg djelovanja na ekonomski razvoj, unapređenje turističke destinacije i poslovni ambijent u Crnoj Gori.

“U komunikaciji sa nadležnim institucijama potrebno je stvoriti uslove za nesmetanu implementaciju trećeg paketa mjera podrške turističkoj privredi u cilju ublažavanja negativnih efekata epidemije”, saopšteno je na sjednici.

To se posebno odnosi na odobravanje kredita za likvidnost i obrtna sredstva kod Investiciono-razvojnog fonda (IRF) i poslovnih banaka, kao i na odobravanje subvencija kamate na reprogram turističkih kredita.

“Sektoru turizma su potrebne još snažnije mjere podrške za očuvanje radnih mjesta i likvidnosti, kao što su subvencije na zarade zaposlenih i podrška bankarskog sektora, kojima će se odgovoriti izazovnoj situaciji u kojoj se nalazimo i koja će trajati do maja”, rekli su iz PKCG.

Oni smatraju da je u cilju ublažavanja uticaja pandemije na turističku privredu potrebno analizirati i inicirati izmjene i dopune zakonske regulative. Tu se prije svega misli na smanjenje poreza i doprinosi na zarade, kao i stavljanje van snage vremenskog ograničenja primjene snižene stope poreza na dodatu vrijednost (PDV) od sedam odsto u ugostiteljstvu.

“Na taj način bi proširili poresku bazu i učinili poslovni ambijent prihvatljivijim za privredu”, naveli su iz PKCG.

Na sjednici je saopšteno da je potrebno implementirati projekat Pojednostavljenje sezonskog zapošljavanja u turizmu sa akcentom na zapošljavanja lokalnog stanovništva i studenata, kao i pojačati mjere na implementaciji projekta Domaći ukusi kroz snažnije povezivanje turizma i poljoprivrede i drugih segmenata domaće proizvodnje čiji proizvodi se koriste u svim aspektima turizma.

“Povezivanje turizma i poljoprivrede od izuzetnog je značaja za turizam i uopšte crnogorsku ekonomiju, što je posebno važno sa apekta ublažavanja negativnih posljedica uzrokovanih pojavom koronavirusa. Takođe je potrebno podstaći diverzifikaciju turističkog proizvoda i ravnomjerni regionalni razvoj sa posebnim osvrtom na održivost i inovacije u turizmu, ali i ubrzati digitalnu tranziciju i zelenu ekonomiju u turizmu”, navodi se u saopštenju.

Odbor je na sjednici usvojio Program rada za narednu godinu i Analizu poslovanja sektora u periodu od januara do septembra. Razmotrena je implementacija trećeg paketa ekonomskih mjera podrške građanima i privredi za ublažavanje posljedica pandemije koronavirusa. Bilo je riječi i o Predlogu zakona o turizmu i ugostiteljstvu, te izmjenama i dopunama Zakona o prostornom planiranju i izgradnji objekata, sa osvrtom na turizam. Prezentovana je oznaka Safe Travels.

Tokom razmatranja poslovanja sektora u prvih devet mjeseci, ocijenjeno je da je zbog pandemije Covid-19 riječ o najizazovnijem periodu za crnogorski turizam.

Predsjednik Odbora, Ranko Jovović, kazao je da se nemaju čime pohvaliti, ali se nada da će naredna godina biti mnogo bolja.

U sličnom tonu su riječi državnog sekretara u Ministarstvu održivog razvoja i turizma, Damira Davidovića.

“Ovo je bila najteža turistička sezona do sada, jer imamo pad veći od 86 odsto”, rekao je Davidović.

Direktorica Nacionalne turističke organizacije (NTO), Željka Radak Kukavičić, upozorila je da očekivanja u susret predstojećoj sezoni nijesu nimalo svijetla.

Ona je dodala da bi se o toj temi moralo vrlo brzo razgovarati, te da se vidi da li se sredstva trećeg paketa mogu iskoristiti za pripremu skijališta.

Jovović je, govoreći o implementaciji trećeg paketa ekonomskih mjera podrške građanima i privredi za ublažavanje posljedica pandemije koronavirusa, konstatovao da se reprogrami kredita odvijaju po planu, dok se sve ostalo otežano realizuje ili ne sprovodi.

“Sredstva za likvidnost su nam jako potrebna da bismo se pripremili za narednu sezonu, ali do njih nikako da dođemo, jer su banke stavile turizam i ugostiteljstvo 'na crvenu listu'. Iako je Vlada opredijelila 50 miliona EUR kredita EIB za podršku privredi, svjedoci smo da se to ne realizuje. Moramo naći način kako da dođemo do tih sredstava da bi turizam preživio predstojeću tešku zimu koja će biti naporna po pitanju održivosti radnih mjesta”, rekao je Jovović.

Mirko Timotijević iz MonteCase smatra da su zbog nerealizacije mjera iz trećeg paketa hotelijeri u teškoj situaciji.

“Složenosti izazova doprinosi i činjenica da pojedine poslovne banke nerasknjižavaju moto transakcije, što im onemogućeva da monetizuju rezervacije koje su rezultat njihove digitalne kampanje”, kazao je Timotijević.

On je tražio da se razmotri zamrzavanje pojedinih fiskalnih obaveza, prije svega poreza na nepokretnost za period kada hoteli i ugostiteljski objekti nijesu radili zbog mjera protiv pandemije.

“Ne tražimo išta da nam se oprosti, već samo da dođemo do sredstava za likvidnost, kako bismo održali poslovanje i ispunili obaveze prema državi”, rekao je Timotijević.

Duško Milanović iz hotela Lighthouse tražio je objašnjenje da li se u kontekstu trećeg paketa mjera podrške pod namjenskim sredstvima podrazumijevaju i ona koja se koriste za kupovinu ugostiteljskih objekata, nabavku obrtnih sredstava - hrane pića i potrošnog materijala.

Taj hotel je, kako je objasio, tražio produženje reprograma, pa ih interesuje da li je moguće podnijeti dopunu za subvenciju kamate, odnosno dodatni grejs period ako se situacija sa pandemijom ne smiri do maja.

Andrija Pešić iz Montenegrostarsa govorio je o poteškoćama u proceduri refinansiranja kredita i dobijanju subvencija za kamate. On je kazao da postoje problemi u refundiranju sredstava za boravak turista u njihovim hotelima koji su oboljeli od Covid-19.

Davidović je rekao da je treći paket mjera ekonomske podrške počeo da se realizuje u određenim segmentima.

“Ove sedmice će na Vladi biti opredijeljen novac za subvenciju kamatne stope na obrtna sredstva. IRF je već u avgustu kreirao posebnu kreditnu liniju za obrtna sredstva koja će se realizovati putem javnog poziva i preduzeća kojima bude odobreno moći će da iskoriste subvenciju kamatnih stopa”, objasnio je Davidović.

Do sada je, kako je dodao, stiglo 60 zahtjeva za reprogram kredita.

Što se tiče odobravanja dodatnog grejs perioda, Davidović smatra da to neće biti moguće u ovoj godini.

On je, odgovarajući na pitanje privrednika, kazao da Ministarstvo ne odobrava kredite za sticanje udjela u preduzeću, dok to čini za kupovinu ugostiteljskog objekta i obrtnih sredstava.

Ministarstvo je podržalo inicijativu Privredne komore da se produži isplata zarada u turizmu i ugostiteljstvu za oktobar i novembar, a u procesu je još jedna koja se odnosi na međunarodne finansijske organizacije.

Govoreći o Predlogu zakona o turizmu i ugostiteljstvu, predstavnica Ministarstva odrćivog razvoja i turizma, Olivera Brajović je podsjetila da je javna rasprava o tom aktu počela upravo u PKCG.

“Novi zakon se donosi zbog usklađivanja sa Direktivom EU koja se odnosi na putovanja u paket aranžmanima. Direktiva 2015/2302 reguliše odnose između turističke agencije i putnika/turiste, razrađujući detaljno njegova prava iz ugovora o putnom i povezanom putnom aranžmanu”, navela je Brajović.

Sekretar OU građevinarstva i industrije građevinskih materijala, Balša Rakčević, predstavio je izmjene Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata koji je na snazi od oktobra 2017. godine i donio je brojne novine. Među njima su skraćene procedure izrade i donošenja planskih dokumenata, a privrednike u turizmu će interesovati da se može izvršiti prenamjena i graditi hotel na lokacijima predviđenim za stanovanje, odnosno poslovnu djelatnost.

Milena Čukić iz NTO-a, informisala je Odbor da je Svjetski savjet za turizam i putovanja (WTTC) dodijelio Crnoj Gori međunarodnu oznaku za sigurna putovanja Safe Travels.

Riječ je o posebno dizajniranoj oznaci, usljed zdravstvene krize Covid-19, koja putnicima omogućava da prepoznaju destinacije i kompanije širom svijeta koje su usvojile globalne standarde zdravstvene i higijenske zaštite, kao važan preduslov za sigurna putovanja.

Da su sigurnosni protokoli i mjere koje je donio IJZ u saradnji sa nadležnim institucijama u resoru turizma, kako bi boravak turista u Crnoj Gori učinili što ugodnijim i kako bi zaštitili zdravlje svih turista, u skladu sa globalnim protokolima WTTC, potvrđeno je dodjeljivanjem te oznake, što je vrlo važan korak za zadobijanje povjerenja turista, oporavak i održiv razvoj te grane koja je od strateške važnosti za ekonomiju zemlje.



Mina