16-01-2025

Kada počinje starost? Nauka kaže kasnije nego što mislite

Danas šezdesetogodišnjaci ne osjećaju starost kao generacije prije njih. Nova istraživanja ukazuju na to da je starost više društvena konstrukcija nego biološka realnost.


Foto: Pixabay

Nekada se smatralo da starost počinje sa penzionisanjem, u prosjeku oko 62. godine, ali savremena nauka ovu granicu pomjera. Prema studiji objavljenoj u časopisu Psychology and Aging, percepcija starosti se mijenja. Ljudi danas osjećaju da su mlađi nego što su to osjećale generacije prije njih u istim godinama.

Biološka i hronološka starost

„Ne postoji jasno definisana tačka prelaska iz srednjih u pozne godine“, kaže Erik Verdin, predsjednik Buck Instituta za istraživanje starenja. Umjesto broja godina, Verdin zagovara mjerenje biološke starosti, odnosno starosti ćelija i tkiva.

Hronološka starost često nije dobar pokazatelj. Različiti ljudi ulaze u starost u različitim godinama, u zavisnosti od percepcije i životnih okolnosti. Stres, bolesti i drugi faktori mogu ubrzati biološko starenje, dok zdrave navike mogu značajno usporiti ovaj proces.

Stereotipi o starosti

Negativni stereotipi o starenju dodatno komplikuju situaciju, kaže psihološkinja Becca Levy sa Univerziteta Jejl. Njena istraživanja pokazuju da negativni stavovi prema starosti mogu dovesti do lošijeg fizičkog, mentalnog i kognitivnog zdravlja. S druge strane, pozitivan pogled na starenje može produžiti zdrav život.

U zapadnim kulturama, mladost se veliča, dok u istočnim zemljama, poput Kine i Koreje, starost se povezuje sa mudrošću i poštovanjem.

Nauka o starenju

U posljednjih nekoliko decenija, istraživanje starenja dobija na značaju. Naučnici razvijaju terapije za podmlađivanje ćelija, ljekove za uklanjanje „zombi“ ćelija koje uzrokuju upale, pa čak i dijete poput povremenog posta, koje obećavaju duži i zdraviji život.

„Starenje je proces, a ne trenutak. Ne dešava se odjednom, već postepeno“, ističe Verdin.

Superstariji – inspiracija za budućnost

Posebnu pažnju naučnika privlače takozvani „superstariji“ – ljudi koji su i nakon 70. godine izuzetno vitalni. Analiza njihovog načina života pomaže istraživačima da razviju strategije za produženje perioda zdravog života kod drugih.

S obzirom na to da će do 2050. svaka treća osoba na svijetu imati preko 60 godina, istraživanje o starenju postaje prioritet.

„Cilj je ne samo duži život, već i više godina bez hroničnih bolesti“, zaključuje Verdin.




Izvor: Prilagođeno sa engleskog sa National Geographic