Foto: JU Muzeji i galerije Budve

Vjekovna povezanost sa manastirom Visoki Dečani, ukazuje na pretpostavku da je osnovan kao metoh dečanske lavre. U pisanim izvorima prvi put se pominje krajem XVII vijeka. U unutašnjosti ovog sakralnog zdanja, u crkvi Sv. Stefana Prvomučenika, nailazi se na neobično vrijedne primjere fresko slikarstva koje datira iz polovine XIV vijeka.

Ove freske, svojim rasporedom scena i prikaza, uz izvjesna ikonografska pomijeranja, poštuju vizantijski kanon i tradiciju, dok u pogledu stila sasvim ne odolijevaju uplivu gotičkih elemenata karakterističnih za zapadnjačko slikarstvo nešto ranijeg vremena.

Posebno je zanimljiva i znamenita fresko – predstava u prvoj zoni na južnom zidu zapadnog traveja, na kojoj je moguće razaznati ktitorsku kompoziciju sa vladarski okrunjenim predstavama Sv. Stefana Dečanskog i cara Dušana koji u ruci drži model crkve, što ukazuje na tačnost narodnog predanja o ktitorstvu cara Dušana. U ovom manastiru se zakaluđerio Arsenije III Čarnojević.



Nastanak manastira Duljevo se neraskidivo povezuje sa Svetom lozom Nemanjića. Manastir je po predanju podignut u 14. vijeku kao znak zahvalnosti Cara Dušana za izlječenje nekolicine njegovih vojnika koji su pili ‘’Savinu vodu‘’ sa izvora Svetog Save, koji se nalazi u blizini manastira. Taj izvor i dalje pomaže bolesnima, posebno kod stomačnih tegoba. Jedno od skorijih čuda se desilo bratu iz Leskovca koji se iscijelio vodom Svetog Save prije nekoliko godina.

U neposrednoj blizini manastira nalazi se hrast, za koji se kaže da je iz vremena Svetog Save i da se svetitelj pod njim odmarao. Pored toga, neposredno iznad manastira nalaze se dvije isposnice za koje se vezuje predanje o boravku Sv.Save u jednoj od njih pred svoj poslednji put na Svetu Goru.

Manastir je sagrađen u izuzetno živopisnom kraju sa divnim planinskim vazduhom i zdravom vodom na nadmorskoj visini od 470 metara. Manastirski kompleks sačinjavaju: Crkva Sv.Arhiđakona Stefana, manastirski konak, kao i ostaci ranijih objekata.

Posledice zemljotresa iz aprila 1979. godine, doprinjele su otkriću srednjovjekovnih fresaka u manastiru Duljevo. Naročitu pažnju privukli su likovi ktitora-dvojice vladara dinastije Nemanjića: Svetog Stefana Dečanskog i Cara Dušana. Ktitorska kompozicija je smještena u jugozapadni dio hrama, gdje je obično bio smješten ktitorov grob. Jasno se mogu razlikovati likovi Prvomučenika i Arhiđakona Stefana (krsna slava Nemanjića) koji je naslikan na južnoj strani jugozapadnog pilastra i dvojice vladara na zapadnom dijelu južnog zida.



Manastir Duljevo je bio metoh manastira Visoki Dečani, i služio je kao veza između manastira Dečani i Svete Gore kao i mjesto gdje su mnogi dečanski monasi primili monaški postrig.

Kao i većina manastira na našim prostorima, manastir Duljevo je prolazio kroz teška stradanja. Nakon što je služio kao utočište mnogim monasima od turskog zuluma, manastir je najteže oštećen za vrijeme pohoda Mahmud-paše Bušatlije koji ga je razorio 1785.godine. Manastir biva obnovljen odmah sledeće godine. Dalje kroz istoriju, austrijske vlasti su opustošile manastir i odnijele veliko zvono koje je imalo poseban zvuk. It tog perioda, u manastirskoj istorji ostaje zapamćen iguman manastira otac Gavrilo Kuljača, koji je bio protivnik unije i Austrije, zbog čega je mnogo puta bio hapšen i fizički napadan. Iguman Gavrilo je besplatno dijelio mlijeko, sir i hljeb svim putnicima koji su prolazili preko Duljeva za Svetu Goru. Još i danas postoji njegova "murva" gdje je dijelio hranu sirotinji.



Tokom Drugog svjetskog rata, monaško bratstvo je ponovo iskazalo veliku ljubav prema Gospodu, svetinji i svojoj Otadžbini. Tako je na prijer protosinđel Varnava Bućin (1896-1942) mučenički stradao sa četrdeset šest uboda nožem.

Manastir Duljevo nanovo zaživljava od 1992.godine, kada ga odnavlja o.Sava Komatović (+1995) i njegov rad nastavlja otac Protosinđel Sava Avramović sve do 2002. godine kada manastir Duljevo postaje ženski manastir. Sestrinstvo ovog manastira se bavi ikonopisom, duborezom, crkvenim šivenjem i izradom raznih preparata na bazi ljekovitog bilja.


Izvor: manastirduljevo.com/JU Muzeji i galerije Budve