Foto: Ćirilicom

U rodnoj Budvi Ivanovićevoj o njegovom djelu govoriće: dr Katarina Mitrović, dr Milica Kisić, don Robert Tonsati, mr Gordana Ljubanović.

Višestrano bavljenje Krsta Ivanovića/ Cristoforo Ivanovich (Budva 1628 - Venecija 1688) literaturom i naukom, dovelo je do raznovrsnog istraživanja tog nevelikog, ali složenog i značajnog djela pjesnika, pisca libreta i istoričara iz Budve.


Foto: Ćirilicom

Od 60 godina, koliko je živio Ivanović je svega prvih 25 mladih godina proveo kao "javni učitelj grada" i kanonik katedrale Sv. Ivana u rodnoj Budvi, da bi ostale godine proživio, najprije za kratko u Veroni (1654 - 1657), zatim u Veneciji (1657 - 1688). To je najprije bilo u svojstvu privatnog sekretara prokuratora Sv. Marka Leonarda Pezara (Leonardo Pesaro), pa kanonika te iste čuvene mletačke bazilike.

Prvi je hroničar i istoričar mletačkog teatra, posebno melodrame kao prve faze u razvoju opere. I sam je pisao melodrame u stihu, pjesme (ode, sonete i madrigale) i istoriografske spise (LJetopis Budve i Istoriju Pravovjerne lige protiv Turaka).

Mletački dužd ga je imenovao kanonikom bazilike Svetog Marka u Veneciji, koja je u ono vrijeme bila jedna od najuticajnijih u svijetu. Na ovom položaju koji se rijetko dodjeljivao ljudima sa strane, Ivanović je ostao do smrti.

Ivanović je sva svoja djela napisao na italijanskom jeziku, potpisao u italijanskoj grafiji i objavio u Italiji. LJetopis Budve je za njegovog života ostao neobjavljen, a moguće je da ga je pisao i na maternjem jeziku, kao i stihove koji su se našli u
Budljanskoj pjesmarici.

U rodnom gradu Krsto Ivanović je bio kanonik katedrale Svetog Ivana i javni učitelj grada. Prepisom je sačuvao Statut grada Budve. U LJetopisu Budve je ostavio mnogo podataka o životu grada na samoj granici Venecije prema Turskoj Albaniji. Sa visokih položaja koje je kasnije zauzimao zastupao je Budvu u Veneciji. Na portretu iz 1675. zapisao je: Cristoforo Ivanovich Epirota Nobilis Buduensis.

U svojim zapisima je često isticao da je u Veneciju doveo „Muzu stranca“ (Musa forestiera). Došavši iz drugoga jezika, nastavio je da piše na toskanskom, ističući da muza njegovog jezika više voli ratne trube. Brzo je stekao ugled kao pjesnik i libretista, iako je ponajviše želio da ostane zapamćen kao istoričar, pa je istrajno radio na svom posljednjem djelu, Istoriji Pravovjerne lige protiv Turaka. Ipak, najveću slavu su stekle njegove Pozorišne uspomene iz Venecije, dodatak iz njegovog djela Minerva za stolom.

Pojedini savremenici često su sa podsmijehom gledali na to što je Ivanović brižljivo vodio hroniku pozorišnog života i početaka opere u Veneciji. Na sreću, upravo ti zapisi „provincijalca“ su sačuvali od zaborava izuzetan trenutak u kulturnoj istoriji moćne Venecije.

Krsto Ivanović jednako pripada crnogorskoj, hrvatskoj i italijanskoj kulturi. Njegovo djelo ne treba glorifikovati, ali ni potcjenjivati. Za nas je značajan kao hroničar Budve i kao čovjek koji je u jednom trenutku zauzimao jedan od najviših crkvenih položaja u tadašnjoj Evropi. Za muzikologiju je značajan kao pisac libreta i saradnik vodećih kompozitora svog vremena, a za kulturnu istoriju svijeta kao nezamjenjivi hroničar mletačkog teatra.