Karl Marks (Karl Heinrich Marx) je bio njemački filozof, revolucionar, istoričar i novinar. Rođen je u gradu Trir, u Njemačkoj 05. maja 1818. godine, a umro je u Londonu, 14. marta 1883. godine.

Smatra se najuticajnijim socijalističkim misliocem 19. vijeka i jednom od najuticajnijih ličnosti u istoriji čovječanstva. Nakon Marksove smrti 1883. godine, njegove ekonomske, političke i društvene ideje prihvaćene su u socijalističkom pokretu. Skoro je polovina stanovništva u svijetu živjela pod režimima koji su tvrdili za sebe da su marksistički, a za života, ovaj revolucionar, trpio je ignorisanje mnogih naučnika. Najznačajnija Marksova djela su „Kapital”, u kome predstavlja političku ekonomiju kao nauku, i „Komunistički manifest“ u čijem je pisanju učestvovao i Fridrih Engels (Friedrich Engels), a koji postavlja osnovne ideje koje će imati ogroman uticaj na formiranje i širenje komunističkog pokreta u svijetu.

Karl Marks bio je jedan od devetoro djece rođenih od Hajnriha i Henrijete Marks (Heinrich i Henriett Marx) u Triru. Njegov otac bio je uspješan advokat jevrejskog porijekla, koji je cijenio Kanta (Immanuel Kant) i Voltera (Voltaire), te bio strastveni aktivist za prusku reformu.

Marks je bio prosječan učenik. Obučavao se kod kuće do svoje dvanaeste godine i proveo pet godina, od 1830. do 1835. godine, u jezuitskoj gimnaziji u Trieru, tada poznatom kao Gimnazija „Friedrich-Wilhelm“. U oktobru 1835. godine, Marks je započeo studije na Univerzitetu u Bonu. Sa velikim je oduševljenjem učestvuje u studentskom životu.

Značaj Karla Marksa

Uveo je osam osnovnih stavova o slobodi štampe i danas aktuelnih: ne prihvatanje cenzure; štampa je izraz duhovnog stanja jednog društva; sloboda štampe doprinosi popravljanju društvenog stanja; zakon o slobodi štampe je potreba; značaj kritike slobodne štampe za razvoj društva; kritika vlasti kao interes slobode štampe; ćutanje štampe je isto što i izdaja poziva; suprotno slobodi štampe su naglašena prava policije i birokratije.

Djela Marksa i Engelsa predstavljaju složenu analizu istorije i društva kada se posmatraju klasni odnosi. Njegove filozofske, političke i ekonomske ideje pokrenule su mnoge pokrete i revolucije u posljednjih sto godina. Marksov koncept svjetske revolucije radničke klase i poznata parola „Proleteri svih zemalja, ujedinite se!“ pokrenuli su revolucije čiji se odjek i danas osjeti. Da su njegove ideje imale veliki uticaj na društvo, dokazuje činjenica da su države zasnovane na marksizmu nastale u Evropi, Aziji i Americi, te su obilježile 20. vijek.

Danas su socijalističke zemlje malobrojne, ali Marksov stav o mašinama, kao sredstvima koja mogu ugroziti radna mjesta, popularniji je nego ikad. Njegovi stavovi o religiji: „Religija je samo iluzorno sunce koje se kreće oko čovjeka dotle dok se on ne kreće oko sebe samoga. Religija je uzdah ucviljena bića, duša svijeta bez srca, kao i duh prilika bez duha. Ona je opijum naroda. Religiozni odraz stvarnog svijeta može se izgubiti tek onda kad odnosi praktičnog svakodnevnog života budu iz dana u dan pokazivali ljudima prividno razumne odnose među njima i prema prirodi“. Kroz svoja djela stvarao je novi pogled na društvo i svijet, novo viđenje svjetske istorije. Izlagao je analizu društvenih odnosa. Danas se smatra osnivačem moderne sociologije. Evropski humanizam ima korijene u njegovoj misli.

Stvorivši impozantan pisani opus, smatra se piscem koji je stvorio najveći uticaj na svjetsku istoriju. Iako je teško izdvojiti njegovo najuticajnije djelo, iz interpretacije njegovih dijela i samog njegovog mišljenja, iznikao je jedan od najdominantnijih pravaca evropske i svjetske filozofije 20. vijeka koji je dobio ime marksizam.