17-02-2020

O Molijeru

Francuski komediograf i glumac Žan Batist Poklen Molijer (Jean Baptiste Poquelin Moliere), umro je pošto mu je pozlilo na pozornici dok je igrao u svojoj komediji "Uobraženi bolesnik". Jedan od najvećih svjetskih komediografa, napisao je više od 30 pozorišnih komada među kojima su najpoznatiji "Učene žene", "Tartif", "Don Žuan", "Mizantrop".



Žan Batist Poklen, zvani Molijer, bio je dramaturg i jedan od najpoznatijih komediografa svih vremena. Njegove drame su i danas među najgledanijim. On je osnivač komedije klasicizma. U svojim komedijama je ismijavao lažne učenjake, ljekare neznalice, uobraženost obogaćenih građana, izvještačenost, nadmenost, licemerje i nemoral.

Rođen je 15. januara 1622. godine kao sin bogatog trgovca. Umro 17. februara 1673. godine.

Od 1633. do 1639. godine, Žan Batist pohađa školu Klermont koju su držali jezuiti i tu stiče znanja iz latinskog, matematike, fizike, filozofije, ali i uči mačevanje i da igra. Znanje latinskog mu je omogućilo da čita djela klasičnih pisaca u originalu i, mada je završio prava, izabrao je i sam put književnosti.

Zahvaljujući svom djedu imao je priliku da prisustvuje raznim izvođenjima komedija i upozna princa Kontija koji će kasnije postati njegov zaštitnik.

Zatim se upoznaje sa porodicom pozorišnih glumaca Bežar i zaljubljuje se u Madlenu, štićenicu vojvode od Modene. Iste godine upoznaje čuvenog Skaramušija i od njega prima lekcije.

Dokument o osnivanju Slavnog Pozorišta potpisan je 13. juna 1643. godine pod upravom Madlene Bežar. Tokom 1644. godine trupa izvodi po provinciji, a onda dolazi u Pariz i Žan Batist uzima pseudonim Molijer i staje na čelo trupe. Smatra se da je izabrao to ime u čast Fransoe Molijera, pisca. Međutim trupa zapada u nevolje i Molijer biva uhapšen. Otac ga spašava zatvora i plaća dugove tako da trupa odlazi iz Pariza i ponovo izvodi u mnogim francuskim gradovima. Molijer 1650. godine ponovo postaje vođa trupe i stvara komedije po uzoru na italijanske. Upoznaje se sa Kornejom i izvodi u Ruanu.

Molijer se 1658. godine vraća u Pariz, i pod protektoratom kraljevog brata igra pred kraljem Lujem XIV Kornejevu tragediju Nikomed i farsu Zaljubljeni Doktor. Molijer je zaista posjedovao izuzetan dar za komičnost, njegov glas i mimika su dovodile do suza. Zadobija milost Luja XIV i kralj ga postavlja za odgovornog za zabavu na dvoru. Vreme njegove vladavine bilo jako povoljno za razvoj umjetnosti jer je kralj volio svaku vrstu zabave, kao i raskoš i sjaj.

U pozorištu Petit-Bourbon je na smjenu nastupala Molijerova trupa i čuvena italijanska trupa Skaramuša. Ovo pozorište je srušeno 1660. godine i kralj premješta trupu u Palais-Royal gde Molijer stvara Smješne precioze. Od 1661. godine dijeli scenu sa trupom koju vodi Domeniko Bjankoleli, zvani Arlekin. Za plemića Fukea piše prvu komediju - balet Les Fâcheux i izvodi je u dvorcu Volvikont.

Ženi se Armandom Bežar, ćerkom Madlene, i sa njom dobija troje djece koja međutim nisu preživela. Počinje da ga zanima sudbina žene i nastaje djelo Škola za žene. Međutim, to djelo nije naišlo na odobravanje i osudili su njega i njegovo pozorište raskalašnim.

Takođe je klevetan da se oženio rođenom ćerkom. Odgovorio je novim djelom Kritika škole za žene.

Komediji Tartif je kralj morao da zabrani izvođenje na pet godina, pa Trupa izvodi Rasinova i Kornejeva djela.

Najpoznatija Molijerova djela su: Smiješne precioze, Škola za žene, Škola za muškarce, Don Žuan, Trvdica, Tartif, Mizantrop, Uobraženi bolesnik, Učene žene, Gradjanin plemić.

Molijer je svoj život završio na pozornici izvodeći svoje remek-djelo Uobraženi bolesnik. Pao je umirući od bolova, a publika je mislila da je i to dio njegove sjajne glume.

Molijer je bio najveći humorista svoga vremena, ali njemu nije jedini cilj bio da nasmeje ljude već i da ih pouči, pa se zbog toga može smatrati i moralistom.