23-08-2024

Otvaranje 8. Festivala Ćirilicom i veče posvećeno Oktoihu prvoglasniku

Osmi Festival Ćirilicom svečano će otvoriti potpredsjednica Opštine Budva Jasna Dokić na Trgu između crkava večeras u 21 čas. Potom će o Oktoihu prvoglasniku (1494) – prvoj ćiriličnoj štampanoj knjizi kod Južnih Slovena prije 530 godina, govoriti Mitropolit Joanikije Mićović i akademik Siniša Jelušić.



U nastavku iste večeri biće upriličen koncert Bojane Peković i ansambla Umetnička porodica.

Štamparija na Cetinju štampala je 4. januara 1494. godine u Obodskoj štampariji prvu knjigu na srpskom jeziku “Oktoih prvoglasnik” Đurđa Crnojevića i štampara Makarija, jednu od najviše korišćenih bogoslužnih knjiga u Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Cetinjski Oktoih prvoglasnik, odnosno Cetinjski osmoglasnik od prvog do četvrtog glasa je najstarija srpska štampana knjiga. Štamparija je poznata kao Štamparija Crnojevića, prva južnoslovenska ćirilična štamparija i prva državna štamparija u svijetu. Oktoih je štampan u relativno velikom broju, od čega je do danas sačuvano 105 primjeraka. To ukazuje želju izdavača da knjiga bude distribuirana i u okruženju.

Riječ je o Oktoihu prvoglasniku (I-IV glas), dimenzija 254 * 186 mm i obima 269 listova (538 strana). Štampan je na papiru u dvije boje (crna i crvena), u stilu renesanse. Ukrašen inicijalima i zastavicama, na naslovnoj strani zastavica sa ukomponovanim grbom Crnojevića i inicijalom P. Štampanje i ukrašavanje Oktoiha prvoglasnika izvelo je sedam monaha pod budnim okom jeromonaha Makarija u Obodskoj štampariji. Đurađ Crnojević je bio obrazovan čovjek i ljubitelj knjige, svjestan da knjiga ima vječni smisao i značaj. Izum tehnike, štampariju za pečatanje knjiga podario je svome narodu kao nastavljač i nasljednik slavnih prethodnika.

List „Onogošt“ u broju 27. iz 1899. godine donosi pismo iz Zagreba, gdje tadašnji premijer Velike Britanije Vilijam Gledston iznosi mišljenje da su Srbi imali na Obodu štampariju prije Oksforda i drugih sličnih naučnih centara u Evropi.

NJegovo visokopreosveštenstvo Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije (Mićović) rođen je 20. aprila 1959. godine u Velimlju (Banjani). Gimnaziju je završio u Nikšiću. Diplomirao je na Bogoslovskom fakultetu SPC u Beogradu 1990. godine i apsolvirao filosofiju na Filosofskom fakultetu u Beogradu. Zamonašio se u Manastiru Ćelija piperska 30. oktobra 1990. godine.

Nakon upokojenja Mitropolita Amfilohija, Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve 30. oktobra 2020. godine postavio je preosvećenog Episkopa budimljansko-nikšićkog gospodina Joanikija za administratora upražnjene Eparhije crnogorsko-primorske. Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve na svom redovnom zasjedanju (24-29. maja 2021. godine) izabrao je NJegovo preosveštenstvo Episkopa budimljansko-nikšićkog g. Joanikija za mitropolita crnogorsko-primorskog. U tron crnogorsko-primorskih mitropolita svečano ga je uveo NJegova svetost Patrijarh srpski g. Porfirije 5. septembra 2021. godine.

Studije i članke iz oblasti bogoslovlja, istorije Srpske pravoslavne crkve i književnosti objavljuje u crkvenim časopisima i građanskoj periodici. Povodom dvadesetogodišnjice njegove arhijerejske službe (1999–2019) izišla je iz štampe njegova knjiga “Svjetlost svijetli u tami”.

Akademik Siniša Jelušić rođen je 24. januara 1952. godine u Risnu. Na Filološkom fakultetu Beogradskog univerziteta je diplomirao, magistrirao i doktorirao. Studijski je boravio na nekoliko univerziteta. Radio je kao profesor na Pedagoškoj akademiji u Beogradu, kao savjetnik za međunarodnu saradnju u oblasti kinematografije u Ministarstvu kulture Republike Srbije i kao stalni saradnik Instituta za književnost i umetnost u Beogradu (rukovodilac projekta akademik Z. Konstantinović). Redovni je profesor Fakulteta dramskih umjetnosti na Cetinju. Stalni je saradnik i član brojnih svjetskih naučnih instituta i redakcionih odbora.

Pored više od 140 radova objavljenih u raznim domaćim i stranim naučnim i stručnim publikacijama, objavio je knjige, među kojima: Ut pictura poesis (1996), Tekst i intertekst (1999); Poetički oblici (2002); Prometejev pad. Intertekstualnost: drama, teatar, film (2007); Razumjeti lutku: ogledi o traganju za arhetipom (2017)… Za vanrednog člana Crnogorske akademije nauka i umjetnosti izabran je 18. decembra 2018. godine.

Festival Ćirilicom organizuju Narodna biblioteka Budve i Udruženje izdavača i knjižara Crne Gore, a podržan je od strane Opštine Budva, Turističke organizacije Budve i Javnog preduzeća za upravljanje morskim dobrom.