17-10-2019

Podsjećanje na tragediju 1. maja 1949. godine

Ni do danas nije utvrđeno ko je sve stradao nadomak same Slovenske plaže tog 1. maja 1949. godine, niti postoji bilo kakvo obiljeležje koje bi podsjećalo na tragediju koja je u crno zavila mnoge familije iz ondašnje Jugoslavije.

Podsjećanje na tragediju 1. maja 1949. godine | Radio Televizija Budva

Jedan od preživjelih s ribarskog broda, koji je vraćao učesnike prvomajske proslave na ostrvu Sveti Nikola, naspram Budve, predsjednik Udruženja budvanskih penzionera Jovan Stanišić, kaže da su utvrđena imena stradalih samo iz opštine Budva.

Njih je ukupno 14, a za preostale, njih više od 40, najverovatnije znaju samo njihove uže porodice.

– Bilo je više obećanja da će se ispitati uzroci tragedije i da će na nekom zgodnom mjestu između starog budvanskog grada i Slovenske plaže biti postavljena spomen-ploča sa imenima stradalih u brodolomu – kaže Stanišić.

– Do danas to nije urađeno. Nekoliko godina poslije tragedije opštinsko rukovodstvo je organizovalo posjete ostrvu, gdje su evocirane uspomene na taj tragični 1. maj 1949.godine. A onda je i to prestalo. O toj pomorskoj nesreći, koju je preživjelo pedesetak osoba, danas ne znaju ništa ni mlađi Budvani, niti brojni gosti.

Kapetan lađe, čovjek čije lice Jovan i danas pamti, ali imena se ne sjeća, među prvima je sišao s broda, dok su bili u plićaku i – nestao!

– Kažu da je krenuo prema policiji, ne znam, nikada ga više nisam vidio. U samom plićaku, mahom neplivači, zapetljani u mreže su umirali. Ja sam bio pored “kobilice” na brodu i uspio da se spasem. No, utopila se moja rođena sestra, sestra od strica, ostala rodbina. U pomoć su nam prvi stigli Budvani Mišo Franeta i Pero Jelušić, ali je, nažalost, za mnoge bilo kasno – priča Jovan Stanišić.

Stradali Budvani su sahranjeni u selima Stanišići, Ivanovići, Markovići, Pobori, Krapina, Brajići, a radnici, kojih je bilo iz raznih krajeva tadašnje Jugoslavije, otpremljeni su svojim kućama.

– Nedavno mi se javio jedan od preživelih tog 1. maja 1949. iz Herceg Novog i zahvalio što sam podsjetio na taj tragični dan. I on i ostali preživeli, ako ih ima, mogli bi da pomognu, da zajedno s opštinskim vlastima utvrdimo imena svih stradalih i da postavimo obiljeležje. Ono bi bilo sjećanje na tragični maj, ali i opomena mlađima koji olako ulaze u more, spremni i nespremni, sada istina sa jakim i brzim plovilima, ne mareći puno na to da je Jadran ćudljiva voda – rekao nam je na kraju Jovan Stanišić.




Savo Gregović
Večernje novosti
15.jun 2014