Foto: printscreen

Prije tačno 85 godina, aprila 1936. godine, u Budvi je izgrađen objekat poznat pod imenom zgrada Jugoslovenskog rječnog brodarstva ili skraćeno JRB.

"Ova zgrada je nastala kao Dom narodnog zdravalja i ova parcela je odlukom budvanskog odbora, odnosno tadašne skupštine, 8. aprila 1936. godine, ustupljena Higijenskom zavodu u okviru Zetske banovine i na ovom prostoru je nastao taj Dom narodnog zdravlja. Ona je tih godina imala tu namjenu, da bi u posleratnom periodu jednim kupoprodajnim ugovorom bila data na korišćenje Jugoslovensko rječnom brodarstvu", podsjeća dr Predrag Zenović, predsjednik Savjeta za kulturu Opštine Budva.

U svom master radu na temu revitalizacije zgrade JRB-a, mlada arhitektica iz Budve Mila Mitrović navodi podatak da u knjizi o poznatom beogradskom arhitekti Rajku Tatiću piše da je on 1960. godine, usljed nepostojanja urbanističkog plana i nedostatka kadrova, došao da radi za Opštinu Budva i da je uradio projekat za ovaj objekat. Smatra se da je tada izvršena rekonstrukcija i da je dograđen prednji dio objekta (prostor sa stubovima), s obzirom da je u tom periodu Tatić izveo niz adaptacija i rekonstrukcija na mnogim kućama, hotelima i odmaralištima u Budvi i Petrovcu.

Božena Jelušić, poslanica u Skupštini Crne Gore sjeća se da je ova zgrada bila u funkciji još dok je ona pohađala osnovnu školu, te da je na ovom mjestu bilo studentsko odmaralište.

"Neke od ljudi koji su tu dolazili sam poznavala i imala sam prilike da ulazim tada u Rječno brodarstvo kao jedno stjecište mladih", istakla je Jelušić.

Dr Predrag Zenović je, kako kaže, pamti u sadašnjem stanju, zapuštena, ali sa lijepim izgledom koji ovom cijelom prostoru daje jedno značenje i koji, očigledno, odstupa od svega što nastaje oko nje.

"Tako da ona na neki način može da ostane oaza ne samo našeg sjećanja na taj prostor, nego i oaza u ovoj nagloj urbanizaciji Budve", kazao je Zenović.


Video: TV prilog Tanje Mandić

Arhitektica Mitrović piše da se objekat JRB-a, s obzirom na period izgradnje, može svrstati u stil akademizma koji je bio prisutan tih godina.

Prema riječima Božene Jelušić ovo je objekat koji treba valorizovati i koji treba biti u funkciji kulture.

"Pošto Budva nije imala neku strategiju očuvanja određenih orjentira i lokacija koje taj grad treba da čine i dalje prepoznatljivim . Ovo je jedan od malobrojnih sačuvanih prostora, istovremeno, to je zgrada koja ima svoju ambijentalnu vrijednost i graditeljsku uklopljenost u prostor, koju bi na svaki način trebalo i koristiti i valorizovati, po mom mišljenju, prije svega, da bude u funkciji kulture", naglasila je ona.

Ono što grad može da uradi, kako ističe Zenović, jeste da planskim dokumentima definiše namjenu ovoga prostora.

"Da definiše sudbinu ove zgade koja ima istorijsku važnost i da na taj način zacrta jedan pravac razvoja urbanističkog prostora za budućeg vlasnika, odnosno, bilo kojeg vlasnika koji se utvrdi da jeste ovog prostora", navodi on.

Poslanica i nekadašnja odbornica profesorica Jelušić podsjeća da se objekat nalazi na nepunih 100 metara od mora gdje nije dozvoljena gradnja. Ona smatra da i objekat i zemljište treba da pređu u opštinske ruke. U tom smjeru idu i razmišljanja predsjednika gradskog savjeta za kulturu Zenovića.

"I po lokaciji i po arhitektonskom izrazu to je zgrada koja zaista ima vrijednost i spada u red rijetkih zgrada iz tog perioda, 30-tih godina, koje su u ovom izvornom obliku sačuvane zbog niza i sticajem nekih okolnosti. Kako zbog pravno - imovinskih problema tako i zbog činjenice da ne postoji važeći planski dokument za ove parcele", ističe Zenović.

Zgrada JRB-a je tokom tranzicije mijenjala privatne vlasnike. Minulog februara Opština Budva je sadašnjem vlasniku Draganu Brkoviću blokirala hipotekom ovaj objekat zbog poreskog duga od 212.000 EUR. Brković je zgradu kupio od Beograđanina Nenada Đorđevića za 3 miliona eura, a prethodnih godina postojala je ideja da Opština od Brkovića otkupi zgradu za 6 miliona eura.

Nadamo se da će se naći adekvatno rješenje za budući izgled i namjenu ovog nekada prepoznatljivog i istorjski važnog zdanja.


D.B.