Simbol Crne Gore: Sveti Stefan, Foto: Vijesti

U dopisu upućenom resoru Milojka Spajića, u koji su “Vijesti” imale uvid, upozorili su da je Sveti Stefan zvanično “nepokretno kulturno dobro od nacionalnog značaja”, a da se na berzi trgovalo akcijama nekada zaštitnog znaka crnogorskog turizma.

Dopis su lani uputili Ministarstvu kulture, ali je iz resora tadašnjeg ministra Aleksandra Bogdanovića saopšteno da su nenadležni, uprkos činjenici da je riječ o kršenju zakona.

Grad-hotel Sveti Stefan i Vila “Miločer”, koji su dati u zakup firmi “Adriatic properties” prvo na 30, pa aneksima ugovora na 42 godine, upisani su u katastru na većinski državnu kompaniju “Sveti Stefan hoteli”, čijim se akcijama trguje na berzi.

“Sveti Stefan hoteli” su izuzeti iz Hotelske grupe “Budvanska rivijera“ nakon što je završeno restrukturiranje te većinski državne hotelske grupe. Firma je registrovana u avgustu 2019. godine, a već u novembru počela je trgovina akcijama na Montenegroberzi, kada je cijena iznosila 3,4 eura po akciji.

U maju prošle godine godine, kompanija “Stratex” prodala je udio u tom preduzeću. Značajan dio, kako su objavili mediji, kupila je AIK banka, biznismena Miodraga Kostića.

Nešto više od 1.000 akcija kupljeno je posredstvom Universal Capital banke Petrosa Statisa, ali nije poznato za čiji račun. “Stratex Development” je imao do tada 9,39 odsto, a Stratex Hospitality 5,83 odsto akcija. Vlada trenutno ima 41,6 odsto akcija, a AIK banka 19,98 odsto. Fond PIO posjeduje 12,8 odsto, dok je vlasnik 9,4 odsto sakriven iza kastodi računa Hipotekarne banke. Firma “Agromarket” iz Kragujevca ima 1,49 odsto akcija, Iva Senjak 0,7, a Neđeljko Milošević 0,07.

Član organizacionog odbora Inicijative Marin Rađenović naglasio je da je Sveti Stefan nacionalno blago, ali i identitet ne samo Paštrovića, već cijele Crne Gore.

“Ali, takođe je i mjesto rođenja naših predaka. Kao za primjer, moj đed je rođen na Svetom Stefanu i ja danas ne mogu da pokažem svojoj djeci đe im se prađed rodio i živio. Neko možda kaže, to ste vi prodali državi. Pa i nismo baš. Bili smo uslovljeni da prodamo državi u doba SFRJ, a od tog novca nije mogla da se plati ni pristojna večera. E, sada je neko odlučio da prodaje Sveti Stefan, bukvalno putem interneta, trgovanjem akcijama. Bilo ko može danas da kupi akcije firme Sveti Stefan hoteli AD i tako postane sopstvenik dijela Svetog Stefana. Naravno, tu je prekršen član 42 Zakona o zaštiti kulturnih dobara, jer se kulturno dobro ne može otuđiti. Sveti Stefan nije samo kulturno dobro već kulturno dobro od velikog značaja, što ga odmah pozicionira na nivou Akropolja, Koloseuma u Rimu, Ajfelovog tornja... Ono što mi zahtjevamo nije ništa drugo do poštovanje zakona, a i zdravog razuma. Zahtjevamo da se Sveti Stefan vrati pod vlasništvo države i da se jednom za vazda zatvori tema bilo kakvog otuđivanja“, kazao je Rađenović.

Predstavnik incijative, mještanin Blažo Kažanegra podsjetio je da su se sličnim dopisom obratili Ministarstvu kulture koje se oglasilo nenadležnim, jer je navodno riječ o imovini državnih privrednih društava, pa je, kako stoji u odgovoru, u tom slučaju nadležno Ministarstvo finansija.

“Sveti Stefan je sada djelimično u državnoj svojini, država je vlasnik otprilike oko 58 odsto akcija kompanije koja gazduje ostrvom. Ima većinski paket, ali očigledno je da je ta većina tanka i čini se da trenutno nema adekvatnih zakonskih mehanizama da se spriječi dalje otuđenje Svetog Stefana. Od Ministarstva finansija očekujemo da iznese mišljenje u kojem se prodaja akcija kompanije Sveti Stefan hoteli AD Budva proglašava nezakonitom, usljed kršenja Zakona o kulturnim dobrima, i to člana 42 stav 1 koji kaže da se ‘nepokretno kulturno dobro u državnoj svojini ne može otuđiti’, potom člana 45 stav 1 gdje piše da ‘država ima pravo preče kupovine kulturnog dobra u privatnoj svojini’, kao i člana 76 prethodno važećeg Zakona o zaštiti spomenika kulture gdje je izričito bilo navedeno da se ‘spomenik kulture ne može prodavati’”, kazao je Kažanegra.

Naglasio je da su mještani predajom dopisa uradili sve što je do njih.

“Kako nam nalažu naše moralne dužnosti - da štitimo naše kulturno nasljeđe koliko je u našoj moći. Sada je na državi da iznese svoj stav o ovom problemu. Ovo nema veze sa dnevnom politikom, ovo je pitanje očuvanja našeg nacionalnog blaga i potreban je širok konsenzus u društvu. Nije nemoguće da Sveti Stefan u bližoj ili daljoj budućnosti bude potpuno ili u velikoj mjeri otuđen, s obzirom na ranjivost ekonomskog sistema naše države usljed globalne krize. Stoga je vrlo važno da u ovom slučaju država reaguje adekvatno i zaštiti svoje nacionalno blago Sveti Stefan - simbol i one stare Jugoslavije, a takođe i Crne Gore danas“.

Borba traje od 2007.

Mještanin i član organizacionog odbora Blažo Rađenović naglasio je da se Sveti Stefan mora vratiti u stoodstotno vlasništvo države.

Istakao je da se od 2007. godine bore da sačuvaju nacionalni brend - Sveti Stefan “od podle namjere investitora i skrivenih, odnosno pravih vlasnika kapitala, (a jedan od njih je Milo Đukanović) da ga privatizuju.

“Kroz razne epohe Svetim Stefanom su se smjenjivale vlasti, od Mlečana, Austrougara i mnogih drugih, Sveti Stefan je uvjek odolijevao i ostajao svoj i Paštrovski. Iako su bila teška vremena, mudri Paštrovići su iznalazili način da sačuvaju svoje kuće na ostrvu, što je za njih tad i nas danas najveća svetinja. Oko Svetog Stefana nema podjela i oprečnih mišljenja, ta tema nas uvijek ujedini i okupi bez obzira na sve druge razlike koje postoje”.

Kazao je da duže vrijeme pokušavaju da zaštite “Sveca” kroz institucije sistema, ali da su one bile zarobljene, a njihove inicijative uzaludne.

“Sad kad su konačno slobodne, demokratske, kad njima rukovode pošteni i stručni ljudi, očekujemo zadovoljenje pravde i poštovanje zakona. Zato smo predali Ministarstvu finansija ovaj akt na koji očekujemo pozitivno mišljenje. Sveti Stefan se mora vratiti u stoprocentno vlasništvo naše države Crne Gore kojoj mi vjerujemo, po svaku cijenu, jer kao što Crna Gora za nas nije na prodaju, ni Sveti Stefan nije na prodaju, to je naša kuća“.


(Vijesti)