Ilustracija, Foto: Pixabay

Iz vrhovne monetarne institucije saopšteno je da su se fizička lica prošle godine najviše zaduživala za potrebe potrošnje (gotovinski nenamjenski krediti), kao i za kupovinu stanova, a preduzeća za likvidnost obrtnih sredstava, piše Pobjeda.

Na kraju prošle godine najznačajniji korisnici kredita su fizička lica (rezidenti i nerezidenti, sa kreditnim karticama i preduzetnici) na koje se odnosi 1,58 milijardi EUR ili 43,37 odsto i privreda sa 1,26 milijardi ili 34,41 odsto (obuhvata kategorije preduzeća u većinskom privatnom vlasništvu 33,05 odsto i preduzeća u državnom vlasništvu 1,36 odsto), dok krediti Vladi u iznosu od 209 miliona učestvuju sa 5,71 odsto u ukupnim.

“U periodu od godine krediti fizičkim licima bilježe rast od 132,1 milion EUR ili 9,08 odsto, kao i krediti privredi od 104,2 miliona ili 9,02 odsto, dok je kod kredita Vladi registrovan pad od 18,5 miliona EUR ili 8,13 odsto”, rekli su iz CBCG.

Podaci CBCG pokazuju da se u odnosu na ukupan iznos kredita plasiranih fizičkim licima 372 miliona EUR odnosi na gotovinske nenamjenske, dok se na stambene odnosi 493 miliona.

“Posmatrano po ročnosti bruto kredita i potraživanja na kraju prošle godine u ukupnim odobrenim bruto kreditima i potraživanjima, 73,34 odsto se odnosi na kredite i potraživanja odobrenih preko tri godine, 8,05 odsto su krediti odobreni od jedne do tri godine, 7,72 odsto se odnosi na kredite odobrene od tri mjeseca do jedne godine, 9,74 odsto predstavljaju sredstva kod banaka, dok se na kredite odobrene do tri mjeseca odnosi 1,15 odsto”, precizirali su predstavnici CBCG.

Oni su kazali da se zaduživanje u prošloj godini može ocijeniti umjerenim, odnosno u skladu sa potrebama privrede i stanovništva.

“Prognoza realnog rasta za prethodnu godinu bila je oko sedam odsto, dok je nominalni rast kredita iznosio 8,97 odsto. Takođe, treba imati u vidu da je povećanje stanja ukupnih kredita rezultat više faktora: razduživanja po postojećim anuitetima, novoodobrenog kreditiranja, restrukturiranja i refinansiranja postojećih, kao i uticaja faktora na strani ponude i tražnje, te je stoga teško izdvojiti samo jedan osnov”, rekli su iz CBCG.

Iz CBCG su saopštili da se na osnovu strukture novoodobrenog kreditiranja i analize faktora na strani tražnje i ponude može zaključiti da su se fizička lica uglavnom zaduživala za potrebe potrošnje, odnosno povećanje od 28 odsto, sa 219,3 miliona u 2021. na 280,6 miliona EUR u prošloj godini, kao i za kupovinu stanova, gdje je povećanje 32,1 odsto sa 84,2 miliona u 2021. na 111,2 miliona EUR u prošloj godini.

Firme su najviše uzimale kredite za likvidnost obrtnih sredstava, gdje je povećanje 26,3 odsto, sa 466,4 miliona u 2021. na 588,9 miliona EUR u prošloj godini i nabavku osnovnih sredstava, odnosno povećanje 71,2 odsto sa 48,3 miliona u 2021. na 95 miliona EUR u prošloj godini.

“U skladu sa tim trendovima, uz rast zaposlenosti, povećanje plata je doprinijelo povećanju kreditne sposobnosti jednog broja dužnika i uticalo na rast kredita fizičkim licima. Visoka inflacija je uticala na povećanje potrošnje građana i privrede preko cjenovne komponente (smanjena kupovna moć stanovništva), te je stoga razlog za povećanje potrošačkih kredita kako bi se zadržala postojeća struktura potrošnje”, kazali su iz CBCG.

Oni su naveli da je intenziviranje oporavka privredne aktivnosti tokom prve polovine prošle godine uticalo na povećanje tražnje za kreditima.

“Međutim, porast globalne neizvjesnosti, trendovi na tržištu nekretnina i rast kamatnih stopa su usporili zaduživanje i uticali na smanjenje tražnje, dok je povećanje rizika uticalo na smanjenje ponude, odnosno na smanjenu sklonost banaka ka novom kreditiranju”, objasnili su iz CBCG.

Prema podacima koji su Kreditnom registru prošle godine dostavile banke, mikrokreditne finansijske institucije, IRF, društava za lizing, faktoring i otkup potraživanja i banaka u stečaju, saldo aktivnog bruto duga fizičkih lica (bez preduzetnika) po osnovu kredita, kartica, overdrafta i lizinga iznosi 1,67 milijardi EUR.

“Prema podacima Monstata, u Crnoj Gori smo 2011. godine imali 474,66 hiljada punoljetnih, pa bi prosječno zaduženje građanina iznosilo oko 3,52 hiljade EUR”, kazali su iz CBCG.

Na kraju prošle godine, prosječna ponderisana nominalna i efektivna kamatna stopa na ukupne kredite o kojima su banke izvijestile kreditni registar iznosile su 5,45 odsto, odnosno 5,92 odsto. Prosječne ponderisane nominalne kamatne stope na kredite fizičkim i pravnim licima iznose 6,47 odsto, odnosno 4,45 odsto.

Prosječna ponderisana efektivna kamatna stopa na kredite fizičkim licima iznosi 7,15 odsto, a 4,72 odsto za pravna lica.

Iz CBCG su kazali da je rast kamatnih stopa rezultat više različitih uticaja.

“Jedan od razloga je rast euribora, referentne kamatne stope na međubankarskom tržištu pod uticajem pooštravanja monetarne politike Evropske centralne banke, a koja se koristi prilikom obračuna kamate na kredite sa varijabilnom kamatnom stopom, ali utiče i na formiranje ostalih kamatnih stopa”, objasnili su iz CBCG.

Oni su dodali da značajan uticaj na percepciju, odnosno rast rizika, ima i povećana neizvjesnost usljed geopolitičkih tenzija, posljedično na pooštravanje i uslova i standarda kod izvora finansiranja.

Najviše kredita odobrila je Crnogorska komercijalna banka (CKB), 1,18 milijardi EUR, što čini 32,3 odsto ukupno plasiranih kredita. Nakon toga slijedi NLB sa 635,3 miliona, odnosno sa 17,3 odsto. Prema vrijednosti odobrenih kredita na trećem mjesu je Erste sa 540,26 miliona EUR i udjelom od 14,8 odsto.

Hipotekarna banka odobrila je 286,38 miliona EUR, Lovćen banka 207,39 miliona, Universal Capital banka 188,32 miliona, Prva 183,54 miliona, Addiko 181,11 miliona, Zapad 107,34 miliona, Adriatic 94,03 miliona, a Ziraat 55,33 miliona EUR.


(MINA Business)