Foto: JU Muzeji i galerije Budve

Kako ističu, pored Šejića i ilustratora knjige akademskog slikara Zorana Mujbegovića, govoriće: Božena Jelušić, književnica, političarka i profesorka, Ranko Pavićević, novinar, kritičar i publicista, Radmila Knežević, glumica i pjesnikinja. Promociju će pratiti video klipovi odlomaka poeme.

Po mišljenju kritike Šejićeva Boka Kotorska u ovoj poemi najsličnija je mitskoj Sumatri Crnjanskog. On, kao „furešt”, uspješno zalazi u dubine bokeljskog duha i donosi svoju originalnu perspektivu, što je izazov vrijedan hvale s obzirom na ljepotu kojom Boka vjekovima očarava umjetnike. Poema „Kada plivaš” predstavlja duboko ukorijenjen odnos sa Bokom, izražen specifičnim urbanim jezikom i stilom prepoznatljivim svima koji su devedesetih godina prošlog vijeka čitali i čuvali letke Studentskog protesta 1996/97 i Otpora. Definisana i kao geopoetska knjiga, Šejićev sakralni ritual plivanja put je ka harmoniji sa prirodom i samim sobom, ali u sukobu sa živo dočaranim tranzicionim i mentalitetskim izazovima. Tonom „melanholičnog aktiviste” i „talentovanog plivača”, kako je to kritika nazvala, autorov izbor je borba, ili „hodočašće” vodenom pustinjom. Prema tumačenjima poema se može čitati i kao potpuna metafora za životne bure, ali i kao „uputstvo za odlazak na more”. Ilustracije akademskog slikara Zorana Mujbegovića u detalju i svedenosti vinjeta upotpunjuju doživljaj pjesama.

Dramska radnja ove poeme je plivanje, stalni pokret, koja inspiriše lirskog subjekta na kreiranje izuzetnih slika. Po mišljenju recenzenta Željka Komnenovića:

„Zaista, to podsjeća na slike Voja Stanića. Kao da se nalazite na toj plaži, kao da je ljeto.” Živojin Rakočević, pjesnik, mišljenja je da je knjiga nastala u vrijeme kada smo svi suočeni s pitanjem „Kako dišeš? Smiješ li da dišeš?” podvlačeći da dužina stihova odgovara zamahu plivača. Pjesnik Radivoj Šajtinac zabilježio je u pjesmi-komentaru: „disanje Rastkovo / čitko lekovito / zbori dah pesmin.” Za književnika Vladimira Kopicla poeme „Kada plivaš” je „živo i angažovano tekstualno ogledalo koje verbalno čisto i smisaono jasno reflektuje, razlaže i kritički sintetiše aktuelne slike tehnološki i spektakularno razdešenog sveta sadašnjice.” Dr Dragana Todoreskov smatra da je more u poemi „vid beskonačnosti, asocira na Gilgameša i pitanje čovekove prolaznosti.”

Dok književni kritičar Aleksandar Dunđerin u kritici objavljenoj u novom broju „Vidovdanskog glasnika” smatra da je poema utemeljena na vrednostima tradicionalnog humanizma, dr Miomir Abović pronalazi taoistički okvir „tražeći smisao ljudskog života van ljudske civilizacije, koja je dušegub“. Književnica Vladislava Vojnović mišljenja je da je poema rezultat „herojske borbe sa samim sobom da ne kaže sve ono grozno, i da sebi i svima nama skrene pažnju na ono dobro”, dok Milka Kolundžić svjedoči da u toj borbi „ovih i onih vremena, fureštih i oriđinala, antifašizma i kapitalizma, te svega onoga što stoji između sunca i mora.” I profesorka Mirjana Lainović piše o „želji za slobodom, istinom i pravdom.”


Foto: JU Muzeji i galerije Budve

Kritičar Pavle Zeljić tvrdi:

„Ako Šejićevog lirskog subjekta shvatamo kao iracionalnog, onda ne shvatamo ni zašto Sizifa treba zamisliti kao srećnog.” Po mišljenju romanopisca Dušana Nedeljkovića autor u „Kada plivaš“ donosi odnos odraslog čoveka s prirodom na dlanu: „Sve je relativno, samo je slana voda apsolutna.“ Pjesnikinja Jelena Marinkov je ustvrdila u svojoj besjedi da je „ovo najmorskija od morskih knjiga“. Kritičarka Vesna Popović komparativno je analizirala poeziju Crnjanskog i Šejića u poslednjem broju časopisa „Beogradski krug kredom” tvrdeći:

„Dok Crnjanski ima moć melanholije i spiritualno prisustvo u svetu, dotle će Šejić energično prići prirodi. Ne želi da je menja, nego da joj bude blizak.”

Kratka biografija autora

Rastko Šejić (49) je reditelj, višestrani umjetnik, novinar, propagandista i putopisac. Master je ekonomije po obrazovanju. Tokom devedesetih idejno je kao šef marketinga, predvodio pokrete za demokratizaciju društva – Studentski protest 1996/97, za koji je osmislio slogan "Beograd je svet”, značenjski znak Pravo, sijaset letaka i uličnih akcija, kao i Studentski pokret "Otpor!” u periodu 1998/99, čiji je Šejić bio idejni tvorac. Pored toga, vodio je i nekoliko nacionalnih kampanja nevladinog sektora. Radio je kao ratni reporter VIN-a Gordane Suše, bio asistent na stručnim ekonomskim predmetima na fakultetu, arhitekta veb sajtova, agent svjetskih rege bendova za Istočnu Evropu... Autor je dokumentarnih TV serija "Na veslu priča”, "Odliv mozgova”, "Svetski”, „Boka pomorska”, "Devojke iz sedamdesetih”, "Arheologija”, kao i niza dokumentarnih filmova i video spotova. Njegovi filmovi i serije bili su u zvaničnoj konkurenciji filmskih festivala širom svijeta. Šejiću je 2022. dodijeljena Velika gramata Društva književnika Kosova i Metohije, a njegov film „Na veslu priča: Pozdrav pesniku” osvojio je prvu nagradu na Međunarodnom festivalu Grafest 2021.

Odlomak iz poeme:

Kada plivaš
Sve dublje
I uporno te sledi
Jato ribica
Mala srebrna čuda
Svuda su
Oko tebe
A nisi hrana
Već član

Mirno prihvataju
Korekciju kursa
I prolaze
Kroz prste
Lakog dodira
I prednjače
I prate
Sada konačno
Imaš za koga
Da glasaš
Za dobre ribe
Bukvalno