Svjetski dan turizma se obilježava 27. septembra od 1980. ovaj dan širom svijeta, predstavlja jedinstvenu šansu za podizanje svijesti o aktivnom i potencijalnom doprinosu turizma na održivi razvoj.


Turizam predstavlja čin putovanja u cilju rekreacije, kao i pribavljanje usluga radi ostvarivanja tog cilja. Sama riječ „turizam“ potiče od francuske riječi tour, što u prevodu znači putovanje, obilazak, ekskurzija. Turista je osoba koja putuje najmanje osamdeset kilometara od mjesta stalnog boravka u cilju rekreacije, kako je to definisala Svjetska turistička organizacija.


Imućni ljudi su oduvijek putovali u udaljene djelove svijeta da bi vidjeli slavne građevine ili druga umjetnička dela; da bi naučili nove jezike ili da bi se upoznali sa drugim kulturama. Nekada davno u vremenu Rimske republike mjesta kao što su Baija bila su popularna primorska odmarališta za bogate.

Prvo organizovano putovanje vezano je za ime Tomasa Kuka. On je organizovao prevoz 570 turista, koji su 1841. godine trebali da učestvuju na kongresu. Tada je prvi put dobijen popust u cijeni grupnog putovanja. Kuk je predložio željeznici svoju uslugu u organizaciji i boljoj iskorišćenosti ovog prevoznog sredstva uz pružanje povoljne cijene prevoza. Tako je Kuk iznajmio cijelu kompoziciju i organizovao prevoz putnika. Za učesnike je obezbijedio čaj i svečanu muziku, a cijena ovog aranžmana po osobi je iznosila jedan šiling. Prvo putovanje oko Svijeta, Kuk je organizovao 1871. godine.

Pojmovi turista i turizam prvi put su zvanično korišćeni 1937. godine od strane Lige naroda. Turizam je definisan kao putivanje ljudi na 24 sata ili duže u neku zemlju u kojoj nema stalan boravak.

Uz navedenu definiciju su navedene četiri grupe osoba, koje se smatraju turistima. To su oni koji putuju u svrhu razonode, zatim osobe koje idu na skupove u vezi sa misijama bilo koje vrste, osobe na poslovnim putovanjima, kao i osobe na morskim krstarenjima, makar njihov boravak bio kraći od 24 časa.

Ovu definiciju je usvojila posle rata i Međunarodna organizacija službenih turističkih organizacija na sastancima u Dablinu 1950. i Londonu 1957. godine sa jednom dopunom, da su studenti i omladina u pansionima i na školovanju u inostranstvu uključeni u turiste.

Turizam je u svijetu danas u porastu, 2018. godine – po podacima Svjetske turističke organizacije (World Tourism Organization, UNTWO) – zabilježen je rekord od 1,4 milijarde međunarodnih turističkih dolazaka, što je porast od šest odsto u odnosu na 2017, pisao je londonski list „Gardijan“.

Turizam igra sve važniju ulogu u globalnoj ekonomiji te je 2018. doieo oko 1,7 milijardi dolara, ili oko dva odsto ukupnog globalnog BDP-a.

Godine 1950. u svijetu je bilo svega 25 miliona međunarodnih turističkih poseta, 1970. je taj broj porastao na 166 miliona, a 1990. godine na 435 miliona.

Odgovor na pitanje koja su najpopularnija odredišta, po UNWTO-u, jeste da četiri petine turista putuje unutar regiona u kojem živi. Ipak, dugoročni trend je da Evropa prednjači po prekomorskim posetama, te je samo prošle godine primila 713 miliona posetilaca.

U čitavom svetu, Francuska prednjači, a slede Španija, SAD, Kina i Italija. Velika Britanija je sedma najposjećenija zemlja sveta.

Francuska je 2018. godine dočekala 90 miliona posjetilaca, od čega gotovo 70 miliona iz drugih evropskih zemalja. Drugoplasirana Španija imala je 82 miliona turista, SAD su na trećem mestu sa 77 miliona, slede Italija sa 58, Meksiko i Velika Britanija sa po 39, Nemačka sa 37, Tajland sa 36, Turska sa 32 miliona gostiju.

Prošle godine putovanja u Sjevernu Afriku porasla su za 10 odsto, a turizam u podsaharskoj Africi i na Bliskom istoku takođe raste, jer raste potražnja za „nekonvencionalnim odredištima“.

Našu zemlju je rošle godine je Crnu Goru posjetilo 2,2 miliona turista koji su ostvarili 12,93 miliona noćenja. Turistički dolasci iz Srbije čine oko 19 posto ukupne posjete, a prema podacima Uprave za statistiku Crne Gore (MONSTAT), srpski gosti su (24,5 posto), uz Ruse (25,1 posto), lani ostvarili najviše noćenja.