02-12-2024

Da li priroda umire pred našim očima

Da li je priroda, uokvirena kao odvojena od čovječanstva, izgubila svoju važnost? Globalno, ušli smo u antropocen, sa ljudima koji su dominantna sila koja pokreće promjene u svim ekosistemima. Preko našeg ogromnog uticaja na atmosferu, hidrosferu i biosferu, nijedan ekosistem nigdje nije zaštićen od našeg uticaja.

Da li priroda umire pred našim očima | Radio Televizija Budva

Ilustracija, Foto: Pixabay

Bilo da se radi o kolonijalnoj redistribuciji vrsta, gubitku staništa, različitim silama klimatskih promjena, prekomjernoj ekstrakciji ili zagađenju plastikom, hemikalijama i reaktivnim azotom i fosforom, ne postoji nepromijenjen ekosistem. Kako se neke od ovih sila promjene kombinuju, ekosistemi se brže provlače kroz prelomne tačke kolapsa.

Tokom pandemije incidencije reverzne zoonoza, u kojima su ljudi postali rezervoar i izvor zaraze domaćih i divljih životinja, naglasili su kako je povezana sudbina čovječanstva i svih stvorenja koja dijele biosferu.

Krize antropocena

Kao rezultat antropocena – ovog vremenskog perioda kada ljudska aktivnost ima ogroman uticaj na planetu – globalni biodiverzitet je u krizi, pri čemu se izumiranje vrsta dešava 1.000 puta većom od pre-ljudske stope. Rješavanje ove krize jedan je od naših najvećih izazova.

Projekat Half-Earth tvrdi da ćemo samo očuvanjem 50 odsto globalnog površinskog staništa sačuvati 85 odsto vrsta. Ali odvajanje zemljišta za prirodu, kao što su parkovi i rezervati, često je značilo lišavanje domorodačkog stanovništva njihove zemlje, umjesto poštovanja i davanja prioriteta ulozi autohtonih naroda u očuvanju biosfere.

Iako povećanje veličine zaštićenih područja (na 17 procenata kopna i 10 procenata okeana, respektivno do 2020. godine) ohrabruje, djelotvornost njihovog upravljanja u očuvanju biodiverziteta još uvijek u velikoj mjeri treba da se utvrdi, a samo očuvanjem 50 odsto globalnog površinskog staništa sačuvaćemo 85 odsto vrsta.

Podrška biodiverzitetu

Međutim, prepoznajemo da se biodiverzitet može podržati, čuvati i osnažiti svuda i u svemu što radimo. Urbani pejzaži mogu da podrže veći biodiverzitet kao što su oprašivači, a obrađeni pejzaži mogu doprinijeti u zavisnosti od intenziteta poljoprivrede.

A s obzirom na produbljivanje razumijevanja, da li je sada vrijeme da se prevaziđe „priroda” kao koncept koji je izvan čovječanstva? Umjesto toga, mogli bismo da promovišemo dublje razumijevanje biodiverziteta i zajednice kao zajedničke duge istorije i buduće sudbine čovječanstva i neljudskog života, Science Alert prenosi navodeći da smo možda došli do kraja prirode u njenom tradicionalnom značenju kao različitom od nas kao ljudi. Preoblikovanje našeg odnosa sa prirodom je važan korak ka produbljivanju ljudske posvećenosti rješavanju ekoloških kriza koje je stvorio čovjek.