Mimo onoga što svako zna o Budvi, a to je glavno šetalište koje obiluje dikotekama i kafićima Budva nudi i jedan sasvim drugi pristup odmoru, danas vam pričamo o stvarima koje morate vidjeti kada se nađete u Budvi, a nijedna se ne odnosi na buran noćni život, gužvu i glasnu muziku.

1. Velja maslina

U vrelim ljetnjim mjesecima hlad u Budvi možee potražiti u naselju Ivanovići, nadomak Budve, tamo se nalazi maslina stara oko 2000 godina, koja se uz maslinu u Baru, smatra jednom od najstarijih na Jadranu. Njen obim u korijenovom vratu iznosi 12,5 metara, deblo ima prečnik od 4 metra, a stablo je visoko 10 metara. Maslina pripada lokalnoj sorti žutica, i dalje rađa, a u godini punog roda može da da oko 250 kilograma ploda, odnosno oko 40 litara ulja.



Velja (velika, stara) maslina pripada porodici Ivanović, a 1994. godine je registrovana i zaštićena kao spomenik prirode. Do stare masline u Ivanovićima može se stići putem dugim oko dva kilometra koji sa magistralnog puta Budva – Bar (skretnica kod hotela ”Splendid” u Bečićima) vodi kroz naselje Ivanovići i selo Ivanovići.

Kad stignete do sela, pronaći ćete kamenu stazicu koja vodi do prelijepog maslinjaka u kome se nalazi ovaj zaista jedinstveni spomenik prirode, zaštićen zakonom od 1994. godine.

2. Krapina

Za ljubitelje slatkih voda, ili za one koji žele promjenu ili pak rashlađivanje u prirodnom bazenu, idealno rješenje je prirodni bazen u Krapini, selu u brdovitom krajoliku nadomak Budve. Ova prirodna ljepota i raj za odmor nalazi se na 185 metara nadmorske visine i garantuje oko pet stepeni nižu temperaturu od one u Budvi.



Mještani ovo selo nazivaju još i Potoci, zbog Veljeg potoka koji protiče kroz Krapinu formirajući prirodni bazen, idealan za rashlađivanje prilikom velikih ljetnjih temperatura. Bujna vegtacija daje vodi odmarajuću zelenu boju, što ovaj krajolik čini još slikovitijim, tako da je ovo mjesto sem za ljubitelje prirode raj i za ljubitelje fotografije, jer su neobični prirodni kadrovi ovog područja idealni za foto objektive.

3. Čelobrdo

Ovaj vidikovac se nalazi iznad manastira Praskvica i na njemu postoji spomenik palim junacima, kao i česma sa izvorskom vodom. Čelobrdo je selo koje se nalazi na Paštrovskoj gori iznad Miločera i Svetog Stefana. Na zaravni sa koje se pruža, vjerovatno najljepši pogled na budvansku rivijeru, podignut je spomenik borcima poginulim u Drugom svjetskom ratu.



Čelobrdo je omiljeni vidikovac mještana, a za njega su čuli kako domaći tako i strani turisti. Ne zna se da li je pogled na pučinu dok se ljubi sa zalaskom sunca sa Čelobrda ljepši tokm ljetnjih ili zimskih mjeseci..Ali jedno je sigurno najljepši poljubac Sunca na zalasku i plave pučine događa se baš ovdje, gotovo svakog dana.

4. Crkva Svetog Save u Đenašima

Crkva Svetog Save i vidikoac u Đenašima nalaze se iznad Svetog Stefana. Sa ovog mjesta pruža se nevjerovatn pogled na budvansku obalu, Sveti Stefan, Miločer, Reževiće i Budvu.



Ovaj vidikovac je omiljen među mladenicma, koji za svoja svadbena slikanja redovno biraju baš ovo mjesto, sa Svetim Stefanom u poleđini.

5. Manastir Podmaine

Na blagom uzvišenju iznad budvanskog polja, oko dva kilometra od Starog grada, nalazi se manastir Podostrog, sa dva hrama, od kojih je jedan posvećen Uspenju, a drugi Vavedenju Presvete Bogorodice. Ime je dobio po brdu Ostorg ispod kojeg se sagrađen, mada se u literaturi često pominje i pod imenom Podmaine, što je bio naziv manastira lociranog nešto malo niže, sa crkvom Svete Petke.



Danas je nastojitelj manastira jeromonah Rafailo Boljević, najbliži saradnik doskorašnjeg igumana Benedikta koji je dobio poslušanje da radi na obnovi manastira Svetog arhangela Mihaila na Miholjskoj Prevlaci.

Svake nedjelje od 19h u manastiru Podmaine možete prisustvovati predavanjima igumana manastira, oca Rafaila, koja su kako posjetioci kažu lijek za srce i dušu i velika pitanja za
čovječanstvo.

6. Citadela

Citadela naslonjena na južni greben dominira Starim gradom Budve i svojom ljepotom i posebnošću plijeni veliku pažnju turista iz cijelog svijeta.



Istraživanja su pokazala da se neka vrsta utvrđenja na ovom mjestu nalazila još od najranijih vremena antike kada su ovim prostorima upravljali Heleni. Vjeruje se da je nastala u 4. ili 5, vijeku prije naše ere i da je bila neka vrsta akropolisa sa glavnim gradskim svetilištem.

Citadela je nekada bila poznata pod nazivom Kaštel Svete Marije, kraće samo Kaštel ili po svom italijanizovanom nazivu Castello di Santa Maria.

7. Tvrđva Mogren

Tvrđava je sagrađena 1860. godine. Podigli su je Austrougari radi zaštite grada sa zapada. Teško je oštecena i nikad nije obnovljena. Pruža predivan pogled na grad i ostrvo Sveti Nikola. Danas tvrđava Mogren je jedna od neizbježnih turističkih atrakcija u Budvi.



Ovog proljeća Opština Budva sprovela je akciju čišćenja tvrđave prilikom koje je tvrđava dovedena urd, putevi su sada prohodni i ovo je jedan od ljepših vidikovaca u gradu, idealan za parove.

8. Ostrvo Sveti Nikola Školj

Sveti Nikola ili Školj (ita. scoglio – stijena), kako ga zovu mještani, je najveće crnogorsko ostrvo na Jadranu. Ostrvo se prostire na 47 hektara i na gotovo 2 km dužine, a od Starog grada u Budvi je udaljeno cijelu milju. Ime je dobilo po istoimenoj crkvi koja se na njemu nalazi, a koja je posvećena Svetom Nikoli, zaštitniku pomoraca.



Mještani rado pričaju legendu o nastanku spruda kojim je ostrvo Sveti Nikola povezano. Naime, Sveti Sava je dva puta – 1229. i 1234. godine iz Budve pokušao da krene za Palestinu u posjetu hrišćanskim svetilištima u Svetoj zemlji.

Međutim, veliko nevrijeme i talasi nijesu mu dozvoli da se ukrca na brod koji ga je čekao sklonjen u zavjetrini ostrva Sveti Nikola. Čekajući na obali, Sveti Sava je u vodu bacao kamenčiće i na taj način stvorio put do ostrva, kojim su on i njegovi pratioci potom došli do broda.

Danas se taj sprud naziva Tunja, a za vrijeme osjeke vodostaj se spusti na svega pola metra, pa se taj put gotovo može pregaziti.

Ostrvo Sveti Nikola je obraslo gustom šumom, pretežno zimzelenim drvećem – debelim četinarima, borom i smrekom.

9. Muzej grada Budve

Muzej grada Budve – U Starom gradu, smješten u zgradi s početka 19. vijeka, ima stalne postavke arheološke i etnografske zbirke, a u prizemlju muzeja je lapidarijum sa vrijednim primjerima kamene plastike.



Arheološku zbirku čine predmeti pronađeni tokom arheoloških iskopavanja u Budvi (helenističko zlato, razne vaze, nakit, ukrasi, alatke, pribor za jelo, predmeti od stakla, gline, srebrno posuđe…) koji potiču od 5. vijeka prije nove ere do srednjeg vijeka, objedinjujući kulturu Ilira, Grka, Rimljana, Vizantijaca i Slovena na ovom području.



Posebno su vrijedne zlatne naušnice i broš na kojima se vidi orao sa dječakom u kandžama, koji se dovodi u vezu sa mitom o Zevsu i Ganimedu. Etnografske zbirka sadrži predmete iz ovog kraja od 18. do početka 20. vijeka. Arheološka zbirka ima više od 1200, a etnološka zbirka 450 predmeta.

Nedavno je muzej postao dom antičkom mozaiku, za kojeg se pretpostavlja da datira iz II vijeka nove ere, koji je slučajno pronađen krajem 30-ih godina prošlog vijeka, tokom izgradnje starog hotela “Avala”.

1o. Grad teatar

Festival „Grad teatar“ je manifestacija kulture koja se odvija tokom ljetnjih mjeseci u Budvi pod pokroviteljstvom Opštine Budva i svakako je nešto vrijedno pažnje, sa odličnim program i nešto što ne bi trebalo propustiti kada je kulturini sadržaj u pitanju.

Zamišljen kao presjek savremenih ostvarenja prije svega pozorišnog, a potom i likovnog, muzičkog i književnog stvaralaštva, Grad teatar kvalitetom programa potvrđuje svoj renome ne samo kao domaćin brojnim trupama i stvaraocima, već i kvalitetom produkcijske djelatnosti kojom preispituje autentično kulturno naslijeđe Budve i Crne Gore i njegovo implementiranje u savremene modele umjetničkog djelovanja.

Najpoznatije predstave proistekle iz produkcione radionice „Grada teatra“ (68 do sada), samostalno ili u saradnji sa renomiranim pozorišnim kućama zemlje i regiona, “Kanjoš Macedonović”, “Lažni car Šćepan Mali”, “Čekajući Godoa”, “Karolina Nojber”, “Banović Strahinja”, “San ljetnje noći”, “Jegorov put”, “Konte Zanović”, “Montenegrini”, “Bura”, “Hamlet”, „Kaligula“, „Skočiđevojka“, „Don Krsto“, “Rasprava”, “Otelo”, “Višnjik”, “Grk Zorba”, “Božantsvena komedija”, “Ribarske svađe”...



Muzički, likovni i književni program, takođe su neizostavni dio Grada teatra.

Na sceni između crkava u Starom gradu, sceni Zavala i sceni ispred manastira Stanjević i ove godine očekuje nas bogat kulturno pozorišni program i ovaj festival je nešto što svakako ne smijete propustiti kada ste u Budvi.


D.P.