Foto: CGO

U toj NVO podsjećaju da se Zakonom o medijima, koji je stupio na snagu u avgustu 2020. godine, uvodi niz novina, prije svega, u pogledu obaveza redakcije portala da, pod prijetnjom prekršajne odgovornosti, ukloni komentare nezakonite sadržine, i to u roku od 60 minuta od saznanja, odnosno prijave.

Tim CGO-a je na dnevnom nivou vršio pregled komentara na ukupno 11 portala u Crnoj Gori – Vijesti, CdM, Analitika, RTCG, AntenaM, In4S, Pobjeda, Aktuelno, Standard, Borba, a u odnosu na prošlogodišnji monitoring uključen je i novoosnovani portal Dan-a. Tekstovi u okviru kojih su se nalazili pregledani komentari (2 teksta dnevno po portalu), birani su po kriterijumu najkomentarisanijih ili najčitanijih, ili po ličnom izboru analitičara za one portale na kojima nije dostupan takav pregled. Tokom trajanja monitoringa od 30 dana, pregledano je ukupno 15.248 komentara koji su bili objavljeni u okviru 660 tekstova, odnosno 60 tekstova po portalu. Broj komentara na dnevnom nivou kretao se između 211 i 1.366 komentara na nivou svih portala, sa prosjekom od 508,26 komentara na dnevnom nivou ili u prosjeku, nešto više od 23 komentara po tekstu.

Najveći broj komentara i ovog puta na portalu "Vijesti"

"Najveći broj komentara je i ovog puta generisao portal Vijesti, a što je posljedično vodilo i najvećem broju pregledanih komentara, odnosno 7.911 ili 51,88% od ukupnog broja. Slijedi portal CdM sa 2.140 komentara (14,03%), kao i portal In4S sa ukupno 1.937 komentara (12,7%), a zatim Analitika sa 974 komentara (6,39%), portal RTCG sa 654 komentara (4,3%), portal Pobjeda sa 460 komentara (3,01%) i portal Borba sa 443, što je 2,9% ukupnog broja. Nešto manji broj komentara bio je u okviru tekstova na portalima Aktuelno - 397 (2,6%) i AntenaM – 192 (1,25%), dok je najmanji broj bio na portalima Dan - 133 (0,9%) i Standard - 7 (0,04)", navode u saopštenju.

Monitoring je obuhvatio i neke značajne društveno-političke događaje, poput pregovora o formiranju 43. Vlade, izglasavanja Vlade, izbora predsjednice Skupštine, ali i privođenja bivše predsjednice Vrhovnog suda Crne Gore, Vesne Medenice. To su ujedno i događaji koji su privukli najviše pažnje čitalaca, pa je dane kada su ova pitanja dominirala u medijima pratila i povećana aktivnost komentatora.

"Tako se na dan privođenja Medenice (18. aprila), bilježi i najveći broj komentara na dnevnom nivou na svim portalima od 1.366 ili 8,95% ukupnog broja komentara. Na dan kad je izabrana nova predsjednica Skupštine i izglasana nova Vlada Crne Gore (28. april) na svim odabranim tekstovima u zbiru je bilo 1.034 komentara, odnosno 6,78% od ukupnog broja.
Na određenim portalima su i ovaj put primijećeni automatizovani, tzv. botovski komentari, koji su pratili tekstove o srbijanskom predsjedniku Aleksandru Vučiću, kao i tekstove o Andriju Mandiću, jednom od lidera DF-a. Ove komentare je odlikovao specifični stil, standardizovana imena autora, a prije svega pozitivan narativ u odnosu na lica o kojima se izvještavalo u tekstovima", naglašavaju u CGO.

Najkomentarisaniji članak, tokom monitoringa, sa 582 komentara, bilježi se na portalu Vijesti, dok je najkomentarisaniji tekst na portalu CdM imao 138 komentara, na portalu In4S 119 komentara, a na portalu Analitika 73. Portal javnog servisa je na najkomentarisanijem selektovanom tekstu imao 62 komentara, portal Pobjeda 32, Aktuelno 27, a Borba i AntenaM 25, odnosno 22 komentara. Najkomentarisaniji selektovani tekst na portalu Dan imao je 10, a na portalu Standard dva komentara.

"Sadržajna analiza komentara ponovo je pokazala ozbiljne nedostatke, s obzirom da se u istima vrlo često mogao prepoznati govor mržnje, podsticanje netolerancije ili nasilja, mizoginija, homofobija, ali i drugi narativi koji su suprotni zakonu, poput povrede prezumpcije nevinosti. Komentari su nerijetko i značajno zavisili od diskursa izraženih u samom tekstu na portalu, od teme koju tretira, a svakako i od ličnosti koja daje izjavu ili na koju se tekst odnosi", navode u ovoj NVO.

Komentara koji šire i podstiču mržnju i diskriminaciju najviše na In4S

U kontekstu člana 36 Zakona o medijima, kojim se, između ostalog, zabranjuje objavljivanje komentara kojima se izražavaju ideje, tvrdnje i mišljenja koja izazivaju, šire, podstiču ili pravdaju diskriminaciju, mržnju ili nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog ličnog svojstva, političkog, vjerskog i drugog uvjerenja, dominirali su komentari sa govorom mržnje na nacionalnoj ili vjerskoj osnovi, obično usmjereni ka licima crnogorske ili srpske nacionalnosti, a često i pripadnicima manjinskih naroda, zatim komentari sa govorom mržnje prema LGBT populaciji i komentari mizoginog karaktera.

"Ova zakonska odredba je najviše kršena u komentarima na portalu In4S, gdje je od 60 selektovanih tekstova, čak 51 sadržao komentare suprotne ovom članu Zakona. Portal Analitika je u istom broju selektovanih tekstova imao 38 onih koji su sadržali komentare suprotne ovom članu, portal CdM 31, portal Vijesti 29, portal RTCG 28, Aktuelno 25, Borba i Pobjeda sa po 23, dok su najmanje takvih tekstova imali portali AntenaM (13), Dan (12) i Standard (1). Kada je riječ o drugim članovima Zakona o medijima koji reguliše ovu oblast ponovo se konstatuju brojne nepravilnosti", navode u CGO.

Kako dodaju, zabilježen je veliki broj komentara kojima se vrši povreda prezumpcije nevinosti (član 34), ali i oni sa uvredama kojima se vršila povreda časti i ugleda (član 39).

"Najveći broj tekstova sa komentarima koji sadržinom vrše povredu navedenih članova zakona notiran je na portalu In4S, gdje je u okviru 60 selektovanih tekstova, čak 40 bilo sa komentarima sporne sadržine. Slijedi portal Borba sa 32 takva teksta, portal Aktuelno sa 31, Analitika sa 23, Pobjeda sa 16, Vijesti sa 15 i CdM sa 14. Jednocifren broj takvih tekstova registrovan je na portalima AntenaM (7), Dan (4), RTCG (3) i Standardu (1).

Monitoring komentara na informativnim portalima sproveden je u okviru projekta “Mediji za mene!”, koji sprovodi CGO uz podršku ambasade Kraljevine Holandije, Ministarstva vanjskih poslova Kraljevine Norveške i Balkanskog fonda za demokratiju Njemačkog Maršalovog fonda SAD (BTD).


(RTCG)