Foto: Europa Nostra

Proglašenje konačne liste upriličeno je u okviru online prenosa tokom prijepodneva putem ZOOM platforme.

Pored kulturnog pejzaža Svetog Stefana na listu su uvršetni i sljedeći lokaliteti: Željeznička stanica Kortrijk (Belgija), Partizansko spomen groblje u Mostaru (Bosna i Hercegovina), tvrđava Čakvinji u Zugdidi (Gruzija), Kuća časnih sestara Ansambl, bivša moravska naseobina u Kleinwelka u Njemačkoj, Memento park u Budimpešti (Mađarska), Vodenice Bistrice u Petrovcu na Mlavi (Srbija).

Podsjetimo, kulturni pejzaži Svetog Stefana i Paštrovića uvršteni su krajem januara među 11 najugroženijih lokaliteta u Evropi.

"Program 7 najugroženijih" (eng. "7 Most Endangered Programme") od 2013. godine identifikuje ugrožene spomenike i lokalitete u Evropi i mobiliše javne i privatne partnere na lokalnom, nacionalnom i evropskom nivou da pronađu održivu budućnost za te lokacije.

O proglašenju sedam najugroženijih lokaliteta baštine u Evropi izvijestio je i francuski l’Opinion.

EN i Institut EIB o Svetom Stefanu: Nekontrolisana gradnja glavna prijetnja po kulturni pejzaž

U detaljnijem osvrtu Europa Nostre i Instituta EIB na kulturni pejzaž Svetog Stefana, navodi se da ostrvo sa Miločerskim parkom predstavlja kulturnu baštinu ljepote bez presedana, te da se obično smatra simbolom Crne Gore.

"Sveti Stefan je utvrđeni grad iz 15 vijeka, sagrađen kao administrativni i kulturni centar regije Paštrovića. Ostrvce površine 1.2 hetkara, sa svojim kamenim kućama, četiri crkve, ulicama, pasažima, trgovima i dvorištima, spojeno je niskim mostom sa kopnom u neposredoj blizini Miločerskog parka. Ovaj park se sastoji od ljetnje rezidencije jugoslovenske kraljevske porodice iz 1930-tih godina, uključujući nekoliko drugih objekata, dvije prelijepe plaže, francuski most iz 19. vijeka, kao i botaničku baštu, pejzažno projektovanu u francuskom klasičnom stilu. Sredinom 1950-tih godina, imovina domicilnog stanovništva je eksproprisana ili konfiskovana radi izgradnje grad-hotela na Svetom Stefanu. Ovaj turistički rizort je bio veoma uspješan 1970-tih i 1980-tih godina, privlačeći bogate i slavne. Danas, međutim, pretjerani razvoj hotelskog kompleksa postao je prijetnja."

Kako su napomenuli, jedna od glavnih prijetnji po kulturni pejzaž Svetog Stefana i Miločerskog parka jeste nekontrolisanja gradnja turističkih kapaciteta i nekretnina za prodaju na samoj teritoriji ovog lokaliteta.

“Osim toga, pripadnici lokalne zajednice su primjetili da je bilo nelegalne gradnje u okviru lokaliteta, uprkos izuzetnoj kulturnoj i prirodnoj vrijednosti Svetog Stefana. Samom ostrvcetu Svetom Stefanu pristup je dozvoljen jedino gostima i osoblju turističkog rizorta. Ovo znači da su mještali izgubili njihovo pravo da učestvuju u njihovoj sopstvenoj kulturi”, ukazali su u saopštenju za javnost objavljenom početkom godine.


M.S.