Simone d'Antonio, Foto: Elisa Copertino

URBACT je evropski program razmjene koji postoji od 2002. godine i do sada se sprovodio u četiri ciklusa. Okuplja 27 zemalja članica Evropske unije, Švajcarsku i Norvešku, a d'Antonio je, na ekspertskom nivou, već jednu deceniju angažovan na različitim projektima, uključujući i „Cities After Dark“ koji se sprovodi i u Budvi.

Kao stručnjak za različite domene održivog urbanog razvoja, naš sagovornik je sarađivao sa više od 100 gradova širom Evrope, pri čemu je, kako je kazao, fokus bio na procesu razmjene znanja u okviru URBACT-ovih mreža o raznim temama. Neke od njih su: uređenje javnih površina i prostora, regeneracija gradskih centara i korišćenje ICT tehnologija i društvenih mreža za koheziju zajednice.

„U okviru ovih mreža, takođe smo podržavali razvoj integrisanih akcionih planova, koji su proizveli opipljiv uticaj na lokalnom nivou, uz inovativne akcije sprovedene u saradnji sa lokalnim zajednicama, poput pokretanja strategija brendiranja grada ili šema za aktivno uključivanje i regeneraciju neiskorišćenih zgrada i javnih površina. Neke URBACT mreže koje sam podržao, kao što je „Tourism-Friendly Cities“ („Gradovi naklonjeni turizmu“), razvile su inovativne pristupe koji su sada u srži Urbane agende za Evropsku uniju, koja postavlja nove standarde za razvoj nacionalnih i lokalnih politika o održivom urbanom razvoju“, ističe d'Antonio na početku intervjua.

Koliko je koncept mreže gradova pogodan za dostizanje željenog nivoa održivog razvoja i kako doprinosi rješavanju problema sa kojim se urbana područja suočavaju?

- Stvaranje mreža gradova nije samo stvar gradske diplomatije, odnosno promovisanja dobrih međunarodnih veza lokalnih vlasti, već takođe pomaže u rješavanju nekih od najhitnijih izazova koji se dešavaju u urbanom kontekstu. Razmjena znanja između izabranih predstavnika i zvaničnika iz različitih gradova pruža korisne informacije o pristupima održivom urbanom razvoju koji najviše gledaju u budućnost. U isto vrijeme, ove razmjene su korisne za stvaranje novih vještina u okviru lokalnih vlasti i promovisanje novih organizacionih modela koji imaju direktan uticaj na to kako su javne usluge dizajnirane i isporučene građanima. Programi Evropske unije kao što je URBACT stvaraju zajednicu praktičara koji pomažu jedni drugima, ne samo u okviru mrežnih aktivnosti, već i u kreiranju novih projekata ili rješavanju vanrednih situacija, poput onih koje su se pojavile tokom pandemije.

Budva je od juna prošle godine dio URBACT mreže „Cities After Dark“, sa Bragom, Đenovom, Malagom, Nikozijom, Parizom, Pirejem, Talinom, Varnom i Zadrom. Osnovna tema je pospješivanje noćne ekonomije. Kakva su Vaša očekivanja od tog projekta?

- Sa „Cities After Dark“ cilj nam je da popularizujemo diskurs o noćnoj ekonomiji i podržimo sve veći broj lokalnih vlasti u kreiranju integrisanih politika na tu temu. U vremenima višestrukih kriza u kojima živimo, noćno vrijeme može biti poligon za testiranje inovativnih rješenja koja promovišu kulturnu i poslovnu živahnost, ali i održivi transport i ponovnu upotrebu javnih i zelenih površina. Svaki grad treba da uzme u obzir noćnu dimenziju dok osmišljava politike koje imaju opipljiv uticaj na ljude i prostore. „Cities After Dark“ u deset evropskih gradova testira budućnost koju bismo željeli da vidimo u mnogim drugim gradovima u Evropi. Uvjereni smo da smanjenje nejednakosti i promocija boljeg kvaliteta života afirmiše pristup koji podrazumijeva da grad funkcioniše 24 sata sedam dana u nedjelji, a ne samo tokom jednog dana.


Sastanak partnera „Cities After Dark“ u Parizu, Foto: Simone d'Antonio

Kako vidite doprinos Budve u projektu „Cities After Dark“?

- Budva donosi vrlo zanimljivu perspektivu mrežnim aktivnostima, predstavljajući tipičnu situaciju turističkog grada u kojem je noćna ekonomija uglavnom sezonska i ne uključuje u potpunosti lokalno stanovništvo, koje se osjeća isključenim u mjesecima u kojima je grad „preplavljen“ posjetiocima i turistima. Rad na stvaranju novih aktivnosti noću u različitim dijelovima grada, a ne samo u ljetnjem periodu, potreba je Budve, kao i mnogih drugih gradova mreže kao što su Zadar ili Malaga, što važi i uopšteno za turističke gradove.


Noćni život u Budvi, Foto: CAD Baseline Study/printscreen

Učešće Budve u mreži „Cities After Dark“ može poslužiti kao primjer drugim gradovima u Crnoj Gori, ali i u susjednim zemljama. To može biti podsticaj lokalnim upravama u primorskim gradovima da razmotre noćnu ekonomiju kao mogući temelj za inovativne projekte. Dalje, osvrt na kvalitet muzike koja se pušta ili izvodi u barovima i klubovima u gradu dobra je praksa koju Budva može promovisati i u drugim sredinama, što će biti u fokusu studijske posjete partnera tokom ljeta naredne godine.

U kojoj mjeri je diskurs noćne ekonomije aktuelizovan u državama članicama Evropske unije i da li ste do sada radili na projektima koji su se odnosili i na noćnu ekonomiju?

- Manje od 100 gradova širom svijeta ima tematske politike o noćnoj ekonomiji. U Evropi imamo neka od najzanimljivijih iskustava koja su uglavnom vezana za kulturnu i ekonomsku dimenziju, kao i za turističku atraktivnost. U gradovima kao što je Berlin, gdje se 50% stalnih turista vraća zbog klubova i noćnih mjesta, nivo javnih investicija za očuvanje klupske scene i elektronske muzike je izuzetno visok.


Sportski objekti u funkciji noćne ekonomije u Talinu, Foto: Simone d'Antonio

London, Pariz, Beč i Talin takođe su pokrenuli ambiciozne strategije o noćnoj ekonomiji, ali, po mom mišljenju, najinteresantnija i još uvijek neiskorišćena dimenzija je u gradovima srednje veličine. Oni mogu da investiraju u upravljanje noćnom ekonomijom zarad poboljšanja kvaliteta usluga koje istražuju nove dimenzije, poput noćnog otvaranja muzeja i biblioteka ili igraonica za djecu otvorenih 24 sata. Takve akcije doprinose većem stepenu zaposlenosti, ali i načina na koji ljudi uživaju u gradu tokom noći. Radio sam i na drugim projektima koje sufinansira EU na tu temu, kao što je projekat urbane inovativne akcije „ToNite“ koji je sproveo Torino, a odnosi se na revitalizaciju dva prigradska područja u noćnom periodu. Svi ovi projekti stvaraju jaču svijest o neiskorišćenom potencijalu noćne ekonomije.


Noćna ekonomija u Đenovi, Foto: Simone d'Antonio

Fokus Vašeg javnog djelovanja su održive urbane politike. Šta su najveći izazovi u zemljama Evropske unije?

- Održive urbane politike su duboko ukorijenjene u djelovanju mnogih zemalja u Evropi, koje su ovu paradigmu uključile u svoje nacionalne politike. Glavni izazovi su trenutno vezani za podsticanje ponovne upotrebe javnih prostora i zelenih površina, za povećanje blizine i principe kao što je 15-minutni grad, ali i aktivno uključivanje lokalnih zajednica. Lokalne vlasti su odlučujući akteri u ostvarivanju ovih prioriteta i postavljanju agende sa novim temama, kao što je noćna politika, ali podsticanje upravljanja na više nivoa i saradnje sa mnoštvom aktera, uključujući privatni sektor, ključno je da gradovi budu održiviji i inovativniji.



M.S.