Foto: Arhiva

Književnost ima dugu tradiciju angažovanja u društvenim pitanjima i promovisanju promjena kroz umjetnost i riječi. Često se pisci koriste svojim djelima kako bi promijenili način razmišljanja o određenim temama. Književnost se bavi kritikom društva, što uslovljava promjene unutar samih književnih djela.

O ovoj temi govoriće: Jovan Delić, Zoran Avramović, Boško Suvajdžić i Gojko Božović.

Prof. dr Jovan Delić redovni je profesor Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu i upravnik katedre za srpsku književnost sa južnoslovenskim književnosti, te dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti. Rođen je 1949. u Borkovićima, Plužine. Osnovnu školu učio u pivskim selima, a gimnaziju u Nikšiću. Diplomirao je 1971. na Filološkom fakultetu u Beogradu na Odsjeku za opštu književnost i teoriju književnosti, gdje je magistrirao (1979) i doktorirao (1996). Od decembra 1972. do kraja juna 1988. radio je na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Od 1998. profesor je savremene srpske književnosti na Filološkom fakultetu u Beogradu. Kao profesor po pozivu, držao je predavanja na slavističim katedrama u Hamburgu, Berlinu, Manhajmu, Jeni, Hajdelbergu, Frankfurtu, Grajfsvaldu, Haleu i Segedinu. Studije, tekstove i članke objavljivao je na ruskom, ukrajinskom, njemačkom i francuskom jeziku. Glavni je urednik Zbornika Matice srpske za književnost i jezik. Objavio je preko 900 bibliografskih jedinica. Od 2007. do 2015. rukovodio je projektom koji se bavi poetikom srpske poezije XX vijeka i uređivao seriju „Poetika” i „Poetička istraživanja” na Institutu za književnost i umjetnost. Dobitnik je desetak nagrada za nauku o književnosti. Član je Matice srpske od 1985, stalni član saradnik od 1995, član Upravnog odbora od 1999, a za glavnog urednika Zbornika Matice srpske za književnost i jezik postavljen je 2000. Član Udruženja književnika Srbije.

Prof. dr Zoran Avramović diplomirao sociologiju na Filozofskom fakultetu u Beogradu, gdje je kasnije i doktorirao. U gimnaziji je predavao sociologiju, radio je kao istraživač u Zavodu za proučavanje kulturnog razvitka Srbije u Beogradu, kao naučni savjetnik u Institutu za pedagoška istraživanja u Beogradu, kao profesor sociologije kulture na Filozofskom fakultetu u Kosovskoj Mitrovici. Objavio je dvadeset knjiga i preko 160 naučnih i stručnih radova u različitim časopisima, zbornicima i knjigama, kao i preko 190 radova različitih žanrova poput studija, istraživanja, polemika, kritika, eseja i recenzija. Bio je urednik dva naučna časopisa: Teorija i Sociološki pregled. Objavljivao je radove u Letopisu matice srpske, časopisu Književnost, Književne novine, Književna reč, Bagdala…

Prof. dr Boško Suvajdžić redovni je profesor za Narodnu književnost na Katedri za srpsku književnost sa južnoslovenskim književnostima Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu. Objavio je monografije Junaci i maske, Ilarion Ruvarac i narodna književnost, Pevač i tradicija, Dnovide vode: folklorni elementi u srpskoj književnosti, Orao se vijaše: predvukovski zapisi srpske usmene poezije, Knjiga o Vuku, Kako upokojiti igru… Priredio antologije Narodna književnost, Epske pesme u starijim zapisima i Epske pesme o hajducima i uskocima. Objavio oko 200 naučnih priloga u domaćoj i stranoj stručnoj periodici. Publikovao zbirku pjesama Soneti.Vatre , Anima viva , Napravi vazduh. Izabrane i nove pesme. U ediciji „Izabrane drame“ Udruženja dramskih pisaca Srbije izašla mu je knjiga izabranih drama Periteorion. Preveo je sa bugarskog jezika roman Antona Dončeva Vitez Svete knjige. U okviru programa „Korak ka pozorištu“ Udruženja dramskih pisaca Srbije u pozorištu „Moderna garaža“ u Beogradu izvedene su mu drame Višnjić (2004), Ilarion (2008) i Periteorion (2011). Na Vukovom saboru 2017. u Tršiću izvedena mu je drama Višnjić, a 2019. dramski komad Odbjegli princ. Boško Suvajdžić je upravnik  Katedre za srpsku književnost sa južnoslovenskim književnostima (Filološki fakultet, Beograd) i zamjenik upravnika Međunarodnog slavističkog centra (Filološki fakultet, Beograd). Predsjednik je Upravnog odbora Vukove zadužbine i član UO Zadužbine „Desanka Maksimović“. Potpredsjednik Društva za srpski jezik i književnost Srbije. Gojko Božović (1972), pjesnik, književni kritičar, esejista, izdavač. Knjige pjesama: Podzemni bioskop (1991), Duša zveri (1993), Pesme o stvarima (1996), Arhipelag (2002), Elementi (2006), Obližnja božanstva (2012), Mapa (2017), Tiha zverka podneva (izabrane pesme i hronike, 2019) i Dok tonemo u mrak (2021). Knjige eseja: Poezija u vremenu. O srpskoj poeziji druge polovine 20. veka (2000), Mjesta koja volimo. Eseji o srpskoj poeziji (2009), Književnost i dani (2018), Kraljevstva bez granica. Eseji o srpskoj poeziji XX i XXI veka (2019), Igračke sudbine. Eseji o srpskoj književnosti: XIX-XXI vek (2020), Biografije i ožiljci. Kiš, Pekić, Tišma (2022) i Nastanak pjesme (2023). Antologije: Antologija novije srpske poezije (2005), Place We Love. An Anthology of Contemporary Serbian Poetry (2006, 2011) i Svijet oko nas. Evropski gradovi u novoj srpskoj pripoveci (2009, 2018).

Nagrade za poeziju: „Matićev šal“, „Brana Cvetković“, „Đura Jakšić“, „Branko Ćopić“, „Europa Giovani International Poetry Prize“, „Kočićevo pero“, „Kočićeva knjiga“ i „Gračanička povelja“. Nagrada za esejistiku: „Borislav Pekić“. Dobitnik je nagrade „Vitez poziva“ (2019) za rad u oblasti kulture, književnosti i izdavaštva. Pjesme i eseji Gojka Božovića prevedeni su na više jezika, a knjige izabranih pjesama objavljene su u Makedoniji, Bugarskoj, Rusiji, Hrvatskoj, Ukrajini i Rumuniji. Osnivač i glavni urednik Izdavačke kuće Arhipelag i Beogradskog festivala evropske književnosti.